عملکرد بخش‌هاي ايمني، بهداشت و محيط زيست زير ذره‌بين

ایمنی، بهداشت و محیط زیست یکی از واحدهای زیرمجموعه معاونت نیروی انسانی است که فعالیت آن از طرفی به گستردگی تمام فعالیت‌های یک مجموعه تولیدی است و از طرف دیگر به‌واسطه تاثیر فعالیت صنعتی بر محیط زیست و تاثیر آن بر زندگی مردم منطقه، با سازمان‌های بیرونی نیز در ارتباط بوده و پاسخگوی عملکرد مجموعه است. برای آشنایی هرچه بیشتر با عملکرد و اقدامات این واحد به گفت‌وگو با مسعود توکل فرد، مدیر HSE فولاد خوزستان، کریم سرخی رئیس محیط زیست و داریوش دانیالی رئیس شرکت فولاد خوزستان نشستیم. با اقدامات صورت گرفته توسط این واحد در سال‌های گذشته نتایج قابل توجهی در زمینه کنترل آلودگی‌های زیست محیطی و افزایش ایمنی و سلامت کارکنان صورت گرفته است. در ادامه می‌توانید اقدامات و نتایج آنرا را بخوانید.

مسعود توکل فرد مدیر HSE

واحد HSE فولاد خوزستان با چه هدفی فعالیت می‌کند؟

واحد HSE در فولاد خوزستان به‌عنوان یکی از 11 کلان فرآیند جاری و مصوب شرکت است. این واحد 3 حوزه اصلی دارد که عبارتند از: ایمنی، بهداشت و محیط زیست. همچنین باید بگویم که این مدیریت دارای بخش‌های ایمنی، محیط زیست، طب صنعتی، بهداشت حرفه‌ای، آتش‌نشانی و بحث اورژانس و خدمات درمانی است و از منظر جایگاه سازمانی نیز زیرمجموعه معاونت منابع انسانی قرار دارد.
کلان فرآیند HSE در شرکت فولاد خوزستان، در راستای اهداف استراتژیک این شرکت، یک نقشه استراتژیک تعریف کرده و به‌دنبال آن سنجه‌ها و شاخص‌هایی نیز تعریف شده است. براساس این سنجه‌ها و شاخص‌ها، پروژه‌های متعددی برای رسیدن به شاخص‌ها، طراحی و برنامه‌ریزی شده که برخی از این پروژه‌ها درحال انجام و برخی نیز به اتمام رسیده است.

حفظ محیط زیست چه اهمیتی برای فولاد خوزستان دارد و درهمین راستا چه اقداماتی را در دست اجرا دارد؟

توکل فرد: براساس مقررات کشور و سازمان محیط زیست، تمام سازمان‌ها موظفند درباره مسائل زیست محیطی مربوط به هوا، آب و خاک برنامه‌های مشخصی داشته باشند تا عوامل موثر بر این موارد را کنترل و از آسیب به محیط زیست جلوگیری کنند. شرکت فولاد خوزستان نیز با توجه به رسالتی که دارد و به‌عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه حفاظت از محیط زیست، ضمن اتخاذ استراتژی دقیق در این‌باره، اقدامات بسیاری را به سرانجام رسانده است.
سیستم مدیریت محیط‌ زیست از سال 1381 در شرکت فولاد خوزستان استقرار یافته است. در این سال گواهی‌نامه ISO14000 از سوی شرکت کسب شد. در واقع از همان ابتدا در این شرکت اهداف مشخصی برای بهبود فعالیت‌های زیست محیطی مشخص شده است. مهم‌ترین جنبه زیست محیطی در شرکت‌های تولیدکننده فولاد مانند فولاد خوزستان ایجاد گرد و غبار ناشی از فرآیند تولید بوده و عمده برنامه‌های شرکت نیز بر این موضوع متمرکز شده است. تصفیه و بازیافت پساب‌های صنعتی نیز موضوع بعدی است که در دستور کار این شرکت قرار دارد. حذف مصرف گازهای مخرب لایه ازون و جایگزینی روغن‌های حاوی آسکارل با مواد دوستدار محیط زیست از دیگر اقدامات شرکت فولاد خوزستان است.

کریم سرخی رئیس محیط زیست شرکت

آقای سرخی، رئیس واحد محیط زیست هستند و توضیحات تکمیلی در رابطه با اقدامات زیست محیطی را ایشان می‌توانند به تفصیل برای شما بگویند.

اقدامات زیست‌محیطی شرکت فولاد خوزستان شامل چه مواردی می‌شود؟

سرخی: از سال 1381 تا پایان سال 1396 بیش از 91 پروژه در زمینه بهبود فعالیت‌های‌ زیست محیطی شرکت اجرا و وارد فاز بهره‌برداری شده که از میان‌ آن ها 76 پروژه (بیش از 83/5 درصد) به‌تنهایی برای کنترل انتشار گرد و غبار بوده است.
نصب غبارگیرهای جدید در واحدهای فولادسازی در کوره‌های شماره یک، 4 و 6 در این راستا انجام شده است. ظرفیت هر غبارگیر بیش از 2 میلیون و 400 هزار مترمکعب است. در ضمن سیستم‌های غبارگیر قدیمی مربوط به کوره‌های 2 و 3 و 5 نیز افزایش ظرفیت یافته‌اند. در گذشته ظرفیت این کوره‌ها 800 هزار مترمکعب در ساعت بود که با اقدامات اخیر به بیش از یک میلیون و 100 هزار مترمکعب در ساعت افزایش یافته است. به‌علاوه 27 غبارگیر جدید در بخش‎های مختلف، از واحدهای انباشت و برداشت گرفته تا واحدهای گندله‌سازی و احیا و نیز سیستم مواد رسانای بخش‌های فولادسازی نصب شده است که مجموع ظرفیت‌‌ آن ها به بیش از یک میلیون و 620 هزار مترمکعب در ساعت می‌رسد.
از سال 1387 تا سال 1396 رشد 60 درصدی در تولید داشتیم، اما با این حال میزان غبار 54 درصد کاهش پیدا کرده است که اجرای پروژه‌های زیست محیطی عامل این کاهش غبار درکنار افزایش تولید بود. (به‌طوری که میزان گردوغبار از 178 میکرو گرم بر مترمکعب به 81.3 رسید.)
در سال 1397 نیز نسبت به سال 1396 چیزی حدود 10درصد کاهش غبار تولیدی داشتیم. این یعنی روند کاهشی ادامه دارد.

در زمینه پساب صنعتی چه نتایجی کسب کرده‌اید؟

سرخی: تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، دومین هدف زیست محیطی شرکت در این زمینه است. احداث تصفیه‌خانه پساب صنعتی با ظرفیت 3هزار مترمکعب در ساعت در راستای این هدف انجام شده است. در گذشته 2 تصفیه‌خانه پساب‌های بهداشتی داشتیم که بازسازی و 2 مورد دیگر نیز با ظرفیت حدود 950 مترمکعب در روز احداث شد. علاوه بر این، پروژه‌ای نیز در زمینه بازیافت و تصفیه آب برگشتی از کارخانه اجرا شده که ظرفیت آن بیش از 570 مترمکعب در ساعت است. این اقدام از بازگشت پساب به رودخانه کارون جلوگیری کرده و به همان میزان، برداشت آب از این رودخانه را کاهش داده است.

حفظ ایمنی کارکنان شرکت از چه اهمیتی برخوردار است و برای افزایش سلامت و ایمنی‌ آن ها چه اقداماتی را اجرایی کرده‌اید؟

توکل فرد: نیروی انسانی از والاترین سرمایه‌های هر شرکتی است و حفظ سلامت و ایمنی کارکنان مجموعه از اهمیت بسیاری برای ما برخوردار است، در همین راستا در حوزه‌های ایمنی، طب صنعتی و درمان، فولاد خوزستان پروژه‌های متعددی جهت افزایش ایمنی و سلامت کارکنان مجموعه تعریف و اجرایی کرده است.
پروژه‌های تعریف شده در زمینه ایمنی در سال‌های قبل بسیار نتیجه بخش بوده به‌گونه‌ای که در کنار افزایش تولید، میزان حوادث شرکت کاهش چشمگیری داشته‌اند. به‌طوری که از سال 1376 تا 1396 (21 سال) میزان تولید محصول در شرکت 65 درصد رشد داشت و میزان حوادث 88 درصد کاهش پیدا کرد. این نتایج حاصل سال‌ها کار سیستمی و اجرای پروژه‌های متعدد و بهبود مستمر ایمنی در شرکت بود.

اقدامات صورت گرفته شامل چه مواردی می‌شود؟

توکل فرد: یکی از اقدامات صورت گرفته درجهت افزایش ایمنی اجرای سیستم ارزیابی ریسک بود. درحال حاضر این امر به‌طور کامل در حوزه‌های مختلف اجرایی می‌شود و ریسک تمامی فرآیندها مشخص شده و کارها و فعالیت‌های با ریسک‌های بالا نیز مشخص است. اکنون هر فعالیتی که بخواهد در مجموعه آغاز شود ابتدا ریسک‌های آن ارزیابی می‌شود و اقدامات اصلاحی جهت کاهش ریسک مشخص و اجرایی می‌شود. همچنین تمامی کارکنان به‌طور کامل نسبت به ریسک‌های کار خود آموزش داده می‌شوند تا بدین ترتیب وقوع هرگونه حادثه‌ای به حداقل برسد.
همچنین در سال 93 و 94 نظام ایمنی و بهداشت حرفه‌ای شرکت بازنگری شد و در حوزه‌های مختلف 12 کارگروه‌ برای اجرای پروژه‌های مشخص طراحی شد. هر پروژه‌ای دارای شناسنامه مشخص است که در آن، زمان پروژه، مسئول اجرا و… مشخص شده است.

چه الزاماتی برای افراد در شرکت تبیین شده تا‌ آن ها را به اجرای قوانین ملزم کند؟

توکل فرد: هر یک از کارکنان شرکت فولاد خوزستان دارای پرونده الکترونیکی HSE هستند که عملکرد ایمنی هرکدام در این پرونده درج می‌شود. عملکرد ایمنی هریک از کارکنان توسط واحد HSE مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و امتیازدهی می‌شود. طبیعتاً عدم رعایت قانون، منجر به اخذ نمره منفی در پرونده خواهد شد و درنهایت نیز مطابق استاندارد تشویق یا تنبیه انجام می‌شود.
پرونده ایمنی هریک از کارکنان دارای 4 قسمت اصلی است که در آن سوابق حوادث، رفتارهای غیر ایمن، شرکت در دوره‌های آموزش ایمنی و نتایج طب صنعتی آورده می‌شود. عدم حضور در دوره‌های آموزشی یا عدم مراجعه به‌موقع به طب صنعتی موجب درج نمره منفی در پرونده هریک از کارکنان شرکت خواهد شد. نمره هریک از کارکنان تاثیر مستقیم در پاداش افراد دارد و درواقع با این سیستم به‌دنبال ایجاد انگیزه در میان افراد هستیم، تا هریک از کارکنان به سلامتی خود توجه بیشتری نشان دهند و از رفتار غیرایمن بکاهند.

داریوش دانیالی رئیس ایمنی شرکت

یکی از پروژه‌های 12گانه واحد ایمنی شرکت، بازنگری ارزیابی پیمانکاران شرکت بود، در این رابطه توضیح بیشتری ارائه بفرمایید.

دانیالی: همانطور که آقای توکل‌‌فرد گفتند، 12 کارگروه جهت کنترل مباحث ایمنی در شرکت درحال فعالیت است و بناداریم تحولی در حوزه ایمنی شرکت به‌وجود آید. یکی از مهم‌ترین اقدامات 12گانه، بازنگری فرآیند ارزیابی پیمانکاران بود. پیمانکاران دارای الزامات اجرای قوانین HSE هستند، اما در واحد ایمنی فولاد خوزستان فراتر از قوانین کار اجرای الزامات ایمنی پیمانکار را بررسی می‌کنیم. پیش از انتخاب پیمانکار برای آغاز هر پروژه‌ای در فولاد خوزستان، واحد ایمنی، شرکت‌های متقاضی را ارزیابی می‌کند و اگر حداقل نمره مدنظر را کسب نکنند به مناقصه وارد نمی‌شوند. همچنین سابقه کاری پیمانکار بررسی می‌شود و پیمانکاری که در پرونده‌اش سابقه فوت یا حادثه شدید برای نیروی کار خود داشته باشد رد صلاحیت می‌شود.
پس از آنکه پیمانکاری برنده مناقصه اجرای پروژه‌ای شود برای حضور در محل پروژه و آغاز کار خود باید از واحد ایمنی شرکت مجوز ورود نفرات را دریافت کند که لازمه این مجوز آن است که پیمانکار برنامه و نیروهای ایمنی خود را معرفی کند و پس از تاییدیه ما مجوز آغاز کار به پیمانکار داده می‌شود.
درحین اجرای پروژه نیز ارزیابی‌های مداوم ماهیانه بر روی عملکرد پیمانکاران از 3 منظر ایمنی، بهداشت و محیط زیست صورت می‌گیرد و براساس شاخص‌های عملکردی، تشویق می‌شوند یا اقدامات انضباطی برای‌ آن ها تعریف می‌شود.
پروژه‌هایی که در سازمان نهایی می‌شوند در مرحله نهایی شدن حتما باید تاییدیه HSE را اخذ کنند و بعد جلو بروند و منجر به قرارداد شود. این موضوع به این خاطر است که ما نگران بودیم پروژه‌هایی اجرا شود و در انتها مشخص شود الزامات HSE رعایت نشده است. بنابراین تمام اسناد پروژه‌ها به زیرمجموعه HSE می‌آید و دوستان بررسی و الزامات را چک می‌کنند و اگر موردی بود رسیدگی یا برطرف می‌شود.
همچنین برای جلوگیری از اینکه پروژه‌ای در شرکت اجرا شود، اما الزامات HSE در آن رعایت نشده باشد، یک گروه تخصصی توسط واحد HSE شکل گرفته است که این گروه پیشرفت فیزیکی یک پروژه را در 30، 60 و 90 درصد پیشرفت پایش می‌کند و طبق گزارشی مشخص می‌کند به‌لحاظ زیست محیطی در چه وضعیتی قرار دارد.
درحوزه ماشین‌آلات نیز بازنگری در قوانین صورت گرفته است و ماشین‌آلاتی اجازه ورود به مجتمع را دارند که در کمیته معاینه فنی پایش شوند و دارای تمامی الزامات ایمنی و زیست محیطی باشند.

برای ایمنی فعالیت‌های پرخطر چه اقداماتی در شرکت صوت گرفته است؟

توکل فرد: در شرکت فولاد خوزستان به‌دنبال ایجاد شرایط ایمن، علاوه بر ایجاد رفتار ایمن برای جلوگیری از حوادث هستیم. انجمن جهانی فولادسازان 7 عامل مشترک حادثه‌ساز میان فولادسازان دنیا را مطرح کرده است. در واحد ایمنی فولاد خوزستان برای کنترل این شرایط ناایمن 8 کارگروه تعریف شده که این کارگروه‌ها وظیفه ارزیابی ریسک و شناسایی شایع‌ترین حوادث خطرناک صنعت فولاد را برعهده دارند و در ادامه هرکارگروهی اقداماتی جهت ایمن‌سازی فعالیت مشخص، تدوین و اجرایی می‌کند. این 8 کارگروه عبارت هستند از: کارگروه ایمن‌سازی جرثقیل‌های ثابت؛ کارگروه ایمن‌سازی جرثقیل‌های موبایل؛ کارگروه ایمن‌سازی نوارنقاله‌ها؛ کارگروه ایمن‌سازی کار در ارتفاع؛ کارگروه ایمن‌سازی انفجار و اشتعال؛ کارگروه ایمن‌سازی خطرات برق‌گرفتگی؛ کارگروه ایمن‌سازی برخورد، تصادف، اشیا رها شده؛ کارگروه ایمن‌سازی خطرات مسمومیت‌ها و خفگی.
ایجاد ایمنی چندلایه نیز کار جدیدی است که در مجموعه فولاد خوزستان از سال گذشته آغاز شده و کمک شایانی به مجموعه در جهت کاهش حوادث داشته است.

در زمینه ایمنی چندلایه اگر مطلب تکمیلی دارید، بفرمایید.

دانیالی: ایمنی چندلایه، موضوع جدیدی است که برای اولین مرتبه در شرکت فولاد خوزستان درحال اجراست. در این سیستم، لایه‌های نظارتی از سطح معاونت تا مدیر بخش، رؤسا، سرپرستان، مسئولین ایمنی، سرگروه‌ها و کارکنان جلسات مشترکی برگزار می‌کنند و در این جلسات افراد از نحوه اجرای کار و دستورالعمل‌های ایمنی، پیامدهای عدم رعایت نکات ایمنی و… مطلع می‌شوند. این جلسات سبب می‌شود که برخورد نزدیکی میان مدیریت‌ها و افراد مجری صورت گیرد و مدیران درجریان مشکلات اجرایی کار قرارگیرند. همچنین این جلسات حکم آموزش نیز دارد و این امکان را فراهم می‌کند که مشکلات کار از جنبه فنی و ایمنی برطرف شود و اگر نیاز به آموزش داشته باشند، نیازهای آموزشی برطرف شده و کارکنان نیز خود را به مدیران نزدیک می‌دانند.

شرکت فولاد خوزستان در زمینه ایمنی قصد دارد به چه سطحی برسد؟

دانیالی: یکی دیگر از اقدامات بسیار خوب در فولاد خوزستان انتخاب شرکت پوسکو کره جنوبی به‌عنوان بنچ‌مارک ایمنی شرکت بود و این شرکت به‌لحاظ نیرو و ساعت کاری شباهت زیادی با فولاد خوزستان دارد. همچنین این شرکت جزو 5 قدرت برتر فولادساز دنیا است و در چند سال گذشته در رتبه‌دهی انجمن جهانی فولاد، همواره جزو شرکت‌های ایمن انتخاب می‌شود. واحد ایمنی شرکت فولاد خوزستان نیز به‌دنبال تحقق ایمنی خود مطابق با استانداردهای ایمنی این شرکت است. باید بگویم درحال حاضر شاخص‌های ایمنی ما درمقابل شاخص‌های ایمنی این شرکت قابل دفاع است و دستورالعمل‌های خوبی از کار به دست آمده، مانند دستورالعمل و بهبود شاخص‌های ایمنی که اجرای‌ آن ها دنبال می‌شود.

در آخر بفرمایید آیا در زمینه ایجاد فرهنگ ایمنی اقدامی در شرکت صورت گرفته است؟

توکل فرد: ایجاد فرهنگ ایمنی در فولاد خوزستان یکی از اهداف واحد ایمنی این شرکت است و این امر را با انجام پروژه‌های متعددی ازقبیل انتشار ماهنامه الکترونیک، تهیه فیلم، بیلبوردهای ایمنی و…. دنبال می‌کند. همچنین در واحد ایمنی چاپ کتابی را نیز در دست اقدام داریم که نکات کلیدی تمامی اتفاقات و حوادث سال‌های قبل، در این کتاب جمع‌آوری و منتشر خواهد شد تا از بروز حوادث تکراری جلوگیری شود.
حضور در نمایشگاه‌های مرتبط با ایمنی و محیط زیست، برگزاری مسابقات HSE در شرکت و تقدیر از نفرات برتر و بخش‌های تولیدی برتر از دیگر فعالیت‌هایی است که در راستای ایجاد فرهنگ ایمنی در شرکت پیگیری می‌شود.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

گلگهـر در ایستگـاه ۲۰۳۰

لزوم توجه به اکتشافات معدنی در شرایط نامساعد اقتصادی

اولین تجربه استخراج زیرزمینی سنگ‌آهن در منطقه گلگهر

نظام پیشنهادات، زمینه‌ساز تعالی سازمان

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر