شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان در سال 1388 تاسیس شد و هم‌اکنون با یک واحد احیای مستقیم با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن آهن اسفنجی، یک واحد تولید بریکت سرد با ظرفیت 12 تن در ساعت، یک واحد فولادسازی با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن شمش بیلت فولادی و یک کارخانه میلگرد آج‌دار با ظرفیت تولید سالانه 500 هزار تن از سایز 8 الی 32 در حال بهره‌برداری است. از مزایای این مجموعه می‌توان به نزدیکی به معدن اشاره کرد که منجر میشود هزینه حمل مواد اولیه به صفر نزدیک شود. مزیت دیگر این مجتمع اطمینان از تامین همیشگی مواد اولیه است.
شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان ابتدا در سال 1388 توسط شرکت توسعه و آبادانی استان کرمان، که از شرکتهای زیرمجموعه صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران است، تشکیل شد و پس از تغییراتی در سهام‌داران، در حال حاضر 51 درصد سهام آن متعلق به شرکت معدنی و صنعتی گلگهر و 49 درصد سهامش متعلق به صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران و شرکتهای تابعه است. محصولات شرکت شامل آهن اسفنجی، بریکت سرد، شمش بیلت و میلگرد است. آهن اسفنجی و میلگرد این مجتمع در بورس کالا هم عرضه میشود. مزیت شرکت جهان فولاد، نسبت به سایر تولیدکنندگان، دسترسی آسان و بدون دغدغه به مواد اولیه است که باعث کاهش هزینه‌های تولید و افزایش حاشیه سود آن میشود. سرمایه ثبتی این شرکت 960 میلیارد ریال بوده که پس از چند مرحله افزایش، به 8 هزار و 500 میلیارد ریال رسیده است. عزم جدی برای تکمیل زنجیره فولاد و تحقق اهداف شرکت، در تک‌تک کارخانجات مجتمع جهان فولاد سیرجان جاری است.
سهام‌داران
ترکیب سهام‌داران فعلی شرکت جهان فولاد سیرجان، طبق آخرین اطلاعات سامانه کدال (شش‌ماهه اول سال 1398)، در نمودار 1 نمایش داده شده است. شرکت معدنی و صنعتی گلگهر، با 51درصد مالکیت، بزرگ‌ترین سهام‌دار این شرکت است. صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس نیز 35 درصد از سهام این شرکت را در اختیار دارد. شرکت توسعه و آبادانی استان کرمان و شرکت فنی و مهندسی کانی مس نیز هرکدام حدود 7 درصد از سهام جهان فولاد سیرجان را در اختیار دارند.
واحد احیای مستقیم شماره 1 سردار شهید الله‌دادی از واحدهای در حال بهره‌برداری فولاد سیرجان است که ظرفیت تولید یک میلیون تن آهن اسفنجی در سال با تکنولوژی میدرکس را دارد. مواد ورودی مورد نیاز این واحد، گندله با عیار 67درصد است که از واحدهای گندله‌سازی شرکت معدنی و صنعتی گلگهر تامین میشود. مدت زمان اجرای این واحد 34 ماه بود که از اردیبهشت 1390 آغاز و در اسفند 1392 راه‌اندازی شد. دومین واحد در حال بهره‌برداری، کارخانه بریکت‌سازی شهید عبدالمهدی مغفوری است که در سال 1394 عملیات اجرایی آن آغاز شد و در آبان 1395 به بهره‌برداری رسید. ظرفیت تولیدی این واحد دوازده تن در ساعت بریکت سرد است.
واحد ذوب و ریخته‌گری شرکت، با ظرفیت 2/1میلیون تن و با مجموع ارزی و ریالی سرمایه‌گذاری 2 هزار و 750 میلیارد تومان، در سال گذشته به بهره‌برداری رسید و در آبان‌ماه توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد.
کارخانه نورد بردسیر شهید ملک‌قاسمی در سال 1393 تاسیس شده است. ظرفیت اسمی تولید این کارخانه صد تن بر ساعت و معادل 650 هزار تن در سال میلگرد سایز 8 تا 32 میلی‌متر است. طول خط تولید این کارخانه سیصد متر است و زمینه اشتغال‌زایی برای 250 نفر را به طور مستقیم و برای هزار نفر را به طور غیرمستقیم به وجود آورده است. ماده اولیه این واحد، شمش فولادی کارخانه ذوب و ریخته‌گری جهان فولاد سیرجان است.
پروژه‌های در دست اجرای شرکت
شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان مصمم است در چشم‌انداز افق 1404 یکی از بزرگ‌ترین شرکتهای فولادی کشور و تکمیل‌کننده زنجیره ارزش فولاد در منطقه گلگهر باشد. در این راستا، شرکت چندین پروژه توسعه‌ای را در دست اقدام دارد. احداث واحد ذوب و ریخته‌گری شماره 2 به روش قوس الکتریکی، با هدف تولید شمش فولادی به ظرفیت اسمی 1/3 میلیون تن در سال، یکی از طرح‌های اصلی شرکت است. ماده اولیه این طرح، آهن اسفنجی واحدهای احیای مجتمع جهان فولاد سیرجان خواهد بود. با بهره‌برداری از این طرح، ظرفیت اسمی تولید فولاد شرکت از حدود 2/1 میلیون تن فعلی به 2/5 میلیون تن خواهد رسید؛ لذا واحدهای فولادسازی شرکت به حدود 2/7 میلیون تن آهن اسفنجی نیاز خواهند داشت. در حال حاضر، ظرفیت تولید آهن اسفنجی جهان فولاد سیرجان در واحد احیای شماره 1 (سردار شهید الله‌دادی) یک میلیون تن است؛ بنابراین حدود 1/7 میلیون تن آهن اسفنجی کمبود خواهد داشت. بدین منظور، واحد احیای شماره 2 شرکت با ظرفیت 1/7میلیون تن اجرا خواهد شد؛ هرچند در طرح‌های اولیه، ظرفیت یک میلیون تن همانند واحد احیای شماره 1 برای آن در نظر گرفته شده بود. برآورد بودجه این طرح 120 میلیون یورو است و بخش‌های مشترک این واحد با واحد شماره 1، از قبیل اتاق کنترل، ایستگاه گاز، کارخانه تصفیه آب، محوطه‌سازی، آزمایشگاه و سالن تعمیرگاه مرکزی، اجرا شده‌اند.
طرح فولاد آلیاژی بردسیر با ظرفیت تولید 500 هزار تن در سال انواع شمش فولادی آلیاژی، که هم‌اکنون در دست مطالعه است و بودجه‌ای بالغ بر50 میلیون یورو برای اجرای آن برآورد شده، از دیگر برنامه‌های آتی شرکت محسوب میشود. علاوه بر این، طرح تولید لوله‌های بدون درز فولادی با ظرفیت تولید 300هزار تن در سال نیز از جمله طرح‌های در دست مطالعه شرکت است.
رتبه در میان صد شرکت برتر ایران
طبق ارزیابی سازمان مدیریت صنعتی کشور، شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان، از نظر جایگاه فروش در میان پانصد شرکت، در سال 1394 رتبه 173، در سال 1395 رتبه 142، در سال 1396 رتبه 110 و در سال 1397 رتبه 99 را به دست آورده است؛ به این معنا که طی چهار سال، 74 رتبه ارتقای جایگاه یافته است. این شرکت با عملکرد درخشان مالی، در چند سال کوتاه شروع به فعالیت، دوشادوش شرکتهای بزرگ بوده و در جمع صد شرکت برتر ایران قرار گرفته است. در این رتبه‌بندی، علاوه بر شاخص میزان فروش، شرکت‌ها بر اساس 32شاخص دیگر نیز مقایسه می‌شوند. در مورد شرکت‌ها، تغییر مثبت رتبه فروش یا حتی حفظ جایگاه دارای اهمیت بسیار است. رتبه‌های اکتسابی شرکت جهان فولاد سیرجان در چهار سال اخیر در نمودار 2 نشان داده شده است. روند رو به رشد شرکت در چهار سال اخیر باعث شد تا طبق عملکرد صورتهای مالی سال 1397، این شرکت در لیست صد شرکت برتر وارد شود و در میان شرکتهای صنعتی و معدنی جایگاه نخست را، از نظر پیشرفت، به دست آورد.
طبق ارزیابی سازمان مدیریت صنعتی کشور، شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان، از نظر جایگاه فروش در میان پانصد شرکت، در سال 1394 رتبه 173، در سال 1395 رتبه 142، در سال 1396 رتبه 110 و در سال 1397 رتبه 99 را به دست آورده است؛ به این معنا که طی چهار سال، 74 رتبه ارتقای جایگاه یافته است. این شرکت با عملکرد درخشان مالی، در چند سال کوتاه شروع به فعالیت، دوشادوش شرکتهای بزرگ بوده و در جمع صد شرکت برتر ایران قرار گرفته است.
تولید جهان فولاد سیرجان
تولید صنعتی و انبوه آهن اسفنجی شرکت جهان فولاد سیرجان از سال 1394 آغاز شد و این شرکت توانست با تولید بیش از 561 هزار تن آهن اسفنجی، بیش از 50 درصد ظرفیت تولید خود را به کار گیرد. از سال 1395 تاکنون، میزان بهره‌برداری از ظرفیت تولید آهن اسفنجی شرکت حدود 90 درصد بوده است که نشان می‌دهد شرکت جهان فولاد سیرجان، علاوه بر دسترسی به مواد اولیه کافی، از لحاظ فنی و عملیاتی نیز عملکرد بسیار موفقی دارد (نمودار 3). تولید میلگرد کارخانه بردسیر نیز از حدود 15 هزار تن در سال 1396 شروع شده و به حدود 150 هزار تن در سال 1398 رسیده است (نمودار 4). با بهره‌برداری از واحد فولادسازی، 350 هزار تن شمش فولاد در سال 1398 تولید شده است.
عملکرد مالی جهان فولاد سیرجان
در نمودار 5، روند افزایش سرمایه شرکت جهان فولاد سیرجان نمایش داده شده است. سرمایه ثبتی این شرکت 960 میلیارد ریال بوده که طی چند دوره افزایش سرمایه، به 8 هزار و 500 میلیارد ریال رسیده است. گفته میشود شرکت در آینده‌ای بسیار نزدیک و از طریق فرابورس، بعد از افزایش سرمایه از 8 هزار و 500 میلیارد ریال به 18هزار میلیارد ریال، عرضه اولیه میشود.
نمودار 6 درآمد عملیاتی و سود خالص شرکت جهان فولاد سیرجان را نمایش می‌دهد. روند رو به رشد و صعودی شرکت هم در درآمد عملیاتی و هم در سود خالص در نمودار دیده میشود. درآمد عملیاتی شرکت جهان فولاد سیرجان در سال 1395 حدود 5 هزار و 900 میلیارد ریال بوده که در سال 1397، با افزایش حدود 5/2 برابری، به بیش از 15 هزار و 500 میلیارد ریال رسیده است. درآمد شرکت در شش ماه نخست سال 1398، طبق آخرین صورت مالی منتشرشده در سامانه کدال، حدود 7 هزار و 400 میلیارد ریال بوده است. عملکرد شرکت در مقایسه با شش ماه ابتدایی سال 1397 که از نظر درآمد عملیاتی، حدود 5 هزار و 900 میلیارد ریال بوده است، افزایش نشان می‌دهد. بنابراین محتمل است که افزایش درآمد عملیاتی شرکت در پایان سال 1398 روند صعودی خود را حفظ کرده باشد. درآمد عملیاتی یک شاخص مهم برای ارزیابی کارایی عملکرد کسب‌‌وکار است. درآمد عملیاتی یک معیار غیرمستقیم بهره‌‌وری و توانایی شرکت برای تولید ارزش بیشتر است که میتواند برای گسترش بیشتر کسب‌‌وکار استفاده شود. سرمایهگذاران به منظور ارزیابی روند کارایی یک شرکت در طول یک دوره زمانی، بر درآمد عملیاتی نظارت می‌‌کنند. درآمد عملیاتی، مانند سود خالص، یک شاخص کلیدی مالی است که در تعیین ارزش شرکت استفاده میشود. هرچه با گذشت زمان درآمد عملیاتی بیشتری به دست آید، کسب‌‌وکار اصلی شرکت با کارایی بیشتری ادامه می‌یابد.
سود خالص حاصل از فعالیت شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان در سال 1395 معادل 357 میلیارد ریال بوده که با یک روند صعودی سریع و مستمر، در سال 1397 به یک هزار و 896 میلیارد ریال رسیده است. عملکرد شرکت در شش ماه نخست سال 1398 حاکی از کسب سود خالص 65 میلیارد ریالی است. در مدت مشابه سال 1397 این مبلغ برابر با یک هزار و 254 میلیارد ریال بوده است. علت اصلی کسب سود فراوان در سال 1397 جهش یکباره قیمت دلار بود. در سال 1398، با ثبات قیمت دلار، از شیب افزایش سود شرکت‌ها کاسته شد. علاوه بر این، افزایش بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته، که عمدتا ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه است، در کاهش سود شرکت نقش اساسی داشته است. این مسئله نیز منتج از سیاست‌های اشتباه قیمت‌گذاری دولت است. البته باید توجه داشت که به دلیل اعلام نشدن صورتهای مالی سال 1398، میزان فروش، درآمد و سود ناشی از شمش فولاد، که تولید آن در نیمه دوم سال شروع شده، در پیش‌بینی‌های فوق لحاظ نشده است. با این حال، انتظار می‌رود که سودآوری شرکت در سال 1399 روند بسیار بهتری داشته باشد.
نگاهی به آینده
بر اساس سند راهبردی1404، ایران باید با تولید سالانه 55 میلیون تن فولاد خام، به جایگاه هفتم دنیا دست یابد. در این سند راهبردی، دسترسی به منابع انرژی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، وجود تقاضا در بازارهای داخلی و خارجی و حمایت دولت از ایجاد و توسعه صنعت فولاد جزو فرصت‌های پیشِ‌روی این صنعت استراتژیک به شمار می‌رود.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات پیشِ‌روی جهان فولاد سیرجان برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز 1404، همانند سایر بخش‌های تولید فولاد ایران، نبود برنامه مدون برای تخصیص منابع مالی به واحدهای در دست احداث است. از طرف دیگر، وجود تحریم‌های رسمی و غیررسمی بین‌المللی علیه ایران و عدم تمایل سرمایهگذاران بین‌المللی به ورود نیز از دیگر مشکلات پیشِ‌روی این شرکت به شمار می‌رود. عدم ثبات قیمت ارز و تصمیم‌های دولتی در تعیین قیمت نهاده‌های تولیدی نیز بر ریسک تصمیمات این شرکت می‌افزاید.
با آنکه حدود نیم قرن از ورود صنعت فولاد به ایران می‌گذرد، ولی ایران هنوز جایگاه واقعی خود را در تولید فولاد دنیا به دست نیاورده است. جذب سرمایه‌گذاری خارجی، همراه با به‌کارگیری فناوری‌های نوین، میتواند زمینه‌ساز توسعه صنعت فولاد ایران شود. کشور ایران، به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد، قرار گرفتن در یک منطقه درحال‌توسعه، وجود نیروهای تحصیل‌کرده و جوان و مهم‌تر از همه، دسترسی به منابع انرژی ارزان‌قیمت، محل بسیار مناسبی برای تبدیل شدن به قطب تولید صنعت فولاد در منطقه است. اصلاح قوانین سرمایه‌گذاری، توسعه بنادر و حمل‌ونقل ریلی و دریایی، ساخت آب‌شیرین‌کن در سواحل جنوبی کشور و تسهیل سرمایه‌گذاری در معادن می‌توانند انگیزه‌های سرمایهگذاران خارجی برای ورود به صنعت فولاد کشور را به میزان چشمگیری افزایش دهند.
نحوه تامین منابع مالی برای اجرای طرح‌های اقتصادی و پروژه‌های سرمایه‌گذاری در صنایع مادر مانند نفت، گاز، پتروشیمی، زنجیره ارزشی آهن و فولاد و توسعه فعالیت‌های معدن و صنایع معدنی از مهم‌ترین مسائلی است که هم‌اکنون، به دلیل حجم بالای سرمایه‌گذاری لازم، مورد توجه است. در شرایط حاضر، با توجه به رکودی که دامنگیر صنایع کشور است، مسئله تامین مالی به دغدغه اصلی برای توسعه طرح‌های آتی تبدیل شده است که در صورت دستیابی به روشی کاربردی برای رفع آن، بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی از وضعیت بحرانی کنونی نجات خواهند یافت. با وجود این، جهان فولاد سیرجان نیز با توجه به شرایط عالی مدیریتی در این شرکت، با عرضه مستقیم در بورس، امکان تامین مالی برای پروژه‌های خود را از طریق روش‌های نوین به دست خواهد آورد، که آینده توسعه شرکت را تضمین می‌کند. از سال 1388، با تاسیس شرکت جهان فولاد سیرجان و با ایجاد صنایع فولادی، در جهت ایجاد ارزش افزوده و توسعه پایدار در منطقه تلاش‌های فراوانی انجام شده است. شرکت جهان فولاد سیرجان اولین تولیدکننده آهن اسفنجی و شمش فولادی در شهرستان سیرجان و اولین شرکتی است که زنجیره تولید فولاد در شهرستان سیرجان را تکمیل کرده است. این در حالی است که شهرستان سیرجان ذخایر غنی سنگآهن دارد و معدن سنگآهن گلگهر در شهرستان سیرجان برزگ‌ترین معدن شناخته‌شده سنگآهن خاورمیانه محسوب میشود. جایگاه این منطقه از نظر ذخایر معدنی، هرگونه سرمایه‌گذاری در آن را توجیه می‌کند. جهان فولاد سیرجان اولین کارخانه احیای مستقیم در سیرجان، اولین کارخانه شمش فولادی در سیرجان و بزرگ‌ترین کارخانه تولید میلگرد در جنوب شرق کشور را احداث کرده است.
