گل سرسبد و گهر دردانه کویر ایران

معدن سنگ‌آهن گل‌گهر در شهرستان سیرجان واقع شده است که حدود 30درصد از ذخایر سنگ‌آهن ایران را در اختیار دارد. اکتشافات اولیه در این معدن از سال 1348 آغاز شد و با فرازونشیب‌هایی، مسیر رشد و بالندگی را طی کرده و اکنون به جوانی بالنده و ارزش‌ساز تبدیل شده است. محصولات اصلی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر شامل سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله است و محصولاتی مانند آهن اسفنجی، فولاد خام و محصولات فولادی توسط شرکت‌های زیرگروه تولید می‌شوند. مسیر تاریخی طی‌شده و جایگاه فعلی و چشم‌انداز آینده شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر را در ادامه مرور خواهیم کرد.

گل‌گهر، نگین درخشان معادن مرکزی ایران، در استان کرمان و در منطقه‌ای به همین نام قرار دارد. برای آشنایی با شرکت گل‌گهر بهتر است ابتدا با منطقه گل‌گهر و معادن آن آشنا شویم. معدن سنگ‌آهن گل‌گهر در شهرستان سیرجان، 55 کیلومتری جاده سیرجان ـ شیراز واقع شده است. این معدن، با یک میلیارد تن ذخیره قطعی و 219 میلیون تن ذخیره احتمالی، بزرگ‌ترین معدن شناخته‌شده سنگ‌آهن خاورمیانه است. ایران رتبه نهم ذخایر سنگ‌آهن در جهان را دارد؛ به عبارت دیگر، ایران صاحب حدود 1/6 درصد از ذخایر جهانی این ماده معدنی است. پنج منطقه معدنی سنگ‌آهن در ایران شناسایی شده، ولی تنها برخی از آن‌ها مطالعه شده‌اند. اصلی‌ترین آن‌ها منطقه کرمان ـ یزد شامل معدن سنگ‌آهن جلال‌آباد زرند، معدن گل‌گهر، معدن سنگ‌آهن چغارت و معدن سنگ‌آهن بافق است. حدود 30 درصد از ذخایر سنگ‌آهن ایران در در منطقه گل‌گهر واقع است. در نمودار 1، سهم مناطق مختلف از ذخایر سنگ‌آهن نشان داده شده است. گفتنی است که مناطق مرکزی ایران مشتمل بر معادن چغارت، چادرملو، جلال‌آباد، میشدوان و سایر معادن ناحیه مرکزی است.
تاریخچه این منطقه، بر طبق مدارکی که از حفاری‌های باستان‌شناسی در محل به دست آمده است، دلالت بر آن دارد که کانسارهای این معدن در قرون گذشته مورد شناسایی و استفاده قرار گرفته است. قدمت برخی از این آثار به حدود نهصد سال پیش می‌رسد. مجموعه معادن منطقه گل‌گهر شامل شش آنومالی است که توده معدنی شماره 1، با ذخیره قابل استخراج 300 میلیون تن، به شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر واگذار شده و سالیانه بیش از 12 میلیون تن سنگ‌آهن از آن استخراج می‌شود. تولیدات حاصل از سنگ معدن استخراجی این معدن، سنگ‌آهن، سنگ‌آهن‌ دانه‌بندی، کنسانتره سنگ‌آهن و گندله سنگ‌آهن است.
در دوره معاصر و در سال 1348 اکتشافات مقدماتی معدن گل‌گهر توسط شرکت ایران‌باریت با همکاری شرکت ژاپنی ماروبنی آغاز شد. مراحل مقدماتی و مطالعات مهندسی در زمینه اجرای طرح استخراج سالیانه 5 میلیون تن سنگ‌آهن از معدن شماره 1 و تولید 2/5 میلیون تن کنسانتره توسط شرکت ملی فولاد ایران، با همکاری شرکت سوئدی گرانگز به عنوان مشاور، از سال 1353 شروع شد، اما پس از انقلاب و به دلیل جنگ تحمیلی، فعالیت این واحد صنعتی با وقفه‌ای طولانی روبه‌رو شد.
بعد از اتمام جنگ تحمیلی و در دوران سازندگی، بهره‌‌برداری از خطوط 1 و 2 تولید کنسانتره در سال 1373، با ظرفیت اسمی 2/5 میلیون تن آغاز شد و پس از اخذ مجوز شورای اقتصاد وقت و همچنین توسعه و بهینه‌سازی خطوط تولید، ظرفیت به 5/3 میلیون تن افزایش یافت و در مهرماه 1383 از خط 3 فرآوری سنگ‌آهن بهره‌برداری شد. شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، با هدف تولید کنسانتره کم‌سولفور و بازیابی هماتیت از باطله سایر کارخانه‌های فرآوری، طرح احداث یک خط بازیابی از باطله خشک به ظرفیت تولیدی 350 هزار تن در سال، یک خط بازیابی از باطله تر به ظرفیت تولیدی 220 هزار تن در سال و یک خط سولفورزدایی به ظرفیت تولیدی 460 هزار تن در سال را احداث کرد که در آبان‌ماه 1389 به بهره‌برداری رسید.
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، با ظرفیت کنونی تولید، بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد اولیه فولادسازی کشور است. مجموع تولیدات سالانه شرکت در افق چشم‌انداز 1404، با اجرای پروژه‌های توسعه و بهینه‌سازی خطوط، به بیش از 30 میلیون تن خواهد رسید. این شرکت به منظور توسعه زنجیره ارزش خود، با تاسیس شرکت‌های فولادی، به حوزه تولید محصولاتی نظیر آهن اسفنجی و محصولات فولادی وارد شده است و در آینده‌ای نه‌چندان دور، با تولید اسلب نازک و مقاطع فولادی، زنجیره فولاد را تکمیل خواهد کرد.
موقعیت ممتاز منطقه گل‌گهر سیرجان و همچنین وجود زیرساخت‌های لازم، احداث صنایع فولادی را در این منطقه توجیه‌پذیر می‌کند. در همین راستا، شرکت گل‌گهر با تدوین یک برنامه استراتژیک و اجرای آن، در تلاش است تا سهم خود را از تولید زنجیره فولاد در منطقه و کشور افزایش دهد. این شرکت در نظر دارد علاوه بر تولیدات محصولات ابتدایی زنجیره، مانند 24 میلیون تن کنسانتره و گندله و 7/5 میلیون تن آهن اسفنجی، حدود 5 میلیون تن محصولات فولادی را نیز به بازارهای داخلی و منطقه عرضه کند. تولید محصولات فولادی در راستای طرح‌های توسعه زنجیره فولاد این شرکت و توسط دو شرکت زیرمجموعه، یعنی شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر و شرکت جهان فولاد سیرجان، انجام خواهد شد. میزان تولیدات این دو شرکت به ترتیب 3 و 2 میلیون تن خواهد بود.
گهر ترابر، گهر انرژی سیرجان، کاوند نهان زمین، سرمایه‌گذاری و توسعه گل‌گهر، پامدیکو، تامین و انتقال آب خلیج فارس، شرکت بازرگانی گلتک و بازرگانی دلتا (هر دو ثبت‌شده در خارج از کشور)، شرکت عمران اطلس گل‌گهر، شرکت گلفام معدن پرند کرمان، شرکت حمل‌ونقل ترکیبی گهر ترابر سیرجان و شرکت فرهنگی ـ ورزشی مجتمع گل‌گهر سیرجان برخی از شرکت‌های تابعه یا زیرمجموعه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر هستند که بسان بازویی، در پیشبرد اهداف عالی با شرکت مادر همکاری دارند.

جایگاه محکم در میان رقبا

بعد از طی دوره‌ای پرفرازونشیب، با همت متخصصان و جوانان پرتلاش ایرانی، هم‌اکنون شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر به جایگاه بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره سنگ‌آهن ایران رسیده است. در سال 1398 این شرکت رتبه نخست را در بین تولیدکنندگان کنسانتره سنگ‌آهن به خود اختصاص داد. در نمودار 2، جایگاه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در میان سایر تولیدکنندگان کنسانتره ایران نشان داده شده است. در سال 1398 حدود 47میلیون تن کنسانتره در ایران تولید شد که سهم شرکت گل‌گهر از تولید کل حدود 34 درصد و سهم شرکت چادرملو نیز حدود 21 درصد بود.
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، علاوه بر داشتن بیش از هفت خط تولید کنسانتره، دو خط گندله‌سازی با ظرفیت 10 میلیون تن در سال نیز در اختیار دارد. در نمودار 3، جایگاه شرکت در میان تولیدکنندگان گندله ایران نشان داده شده است. سهم گل‌گهر از کل تولید گندله ایران در سال 1398 حدود 29 درصد بوده است.
شرکت گل‌گهر در حال حاضر، با تولید بیش از 16 میلیون تن کنسانتره و بیش از 12 میلیون تن گندله، بزرگ‌ترین تولیدکننده کشور است و با اجرای پروژه‌های توسعه و بهینه‌سازی خطوط تولید، در افق چشم‌انداز، مجموع تولیدات سالانه این شرکت به بیش از 30 میلیون تن خواهد رسید. گل‌گهر، به منظور توسعه زنجیره ارزش خود، دامنه فعالیت‌هایش را در زمینه تاسیس شرکت های فولادی و تولید محصولات فولادی مانند آهن اسفنجی افزایش داده است، به طوری که در آینده نه‌چندان دور، با تولید اسلب نازک و مقاطع فولادی، این زنجیره را تکمیل خواهد کرد. گل‌گهر اولین منطقه صنعتی در ایران است که تمام فرایند تولید از معدن تا محصول نهایی فولاد را در یک منطقه در کنار هم قرار داده است.

جایگاه در میان شرکت‌های صنعتی ایران

سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران را در سالیان متوالی تهیه کرده است. این فهرست، با آمار و اطلاعات شفاف و مفید در مورد بنگاه‌های اقتصادی کشور، فضای روشن‌تری از کسب‌وکار اقتصادی کشور و جایگاه شرکت‌های مختلف ارائه می‌دهد. نمودار 4 رتبه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر را از سال 1390 تا 1398 نشان می‌دهد. روند رشد رتبه گل‌گهر در میان صدشرکت صنعتی برتر ایران و ارتقای جایگاه این شرکت از رتبه 69 به 24 نشانه عزم جدی آن برای رشد و توسعه همه‌جانبه است.
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در راستای توسعه و تحولی بزرگ در منطقه گل‌گهر، با همت سهام‌داران خود، طرح‌های توسعه‌ای متعددی تعریف و در حال حاضر، با پشتکار و حداکثر توان صنعتگران منطقه گل‌گهر، در حال انجام آن‌هاست.

شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، علاوه بر داشتن بیش از هفت خط تولید کنسانتره، دو خط گندله‌سازی با ظرفیت 10 میلیون تن در سال نیز در اختیار دارد. در نمودار 3، جایگاه شرکت در میان تولیدکنندگان گندله ایران نشان داده شده است. سهم گل‌گهر از کل تولید گندله ایران در سال 1398 حدود 29 درصد بوده است.

افزایــش دارایی‌هــا در نتیجــه سرمایه‌گذاری‌ها

سرمایه‌گذاری از الزامات فضای کسب‌وکار محسوب می شود. شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر از یک سو به دلیل برخورداری از ابزارهای مناسب تامین مالی داخلی و از سوی دیگر، به علت عدم ارزبری قابل ملاحظه، از تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور تاثیر نپذیرفته است. از این رو، تحریم‌ها نتوانسته‌اند تأثیری ملموس بر روند تامین مالی شرکت داشته باشند. این شرکت، علاوه بر ادامه فعالیت، همچنان اجرای طرح‌های توسعه‌ای خود را نیز با قدرت دنبال می‌کند.
چشم‌انداز تولید منطقه گل‌گهر در سال 1404 تولید 24 میلیون کنسانتره، 21 میلیون تن گندله و 5میلیون تن فولاد است. تصمیم‌گیری در خصوص کسب‌وکارهایی که شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر باید به آن‌ها ورود کند با معیار حفظ یکپارچگی توسعه و کمک به تحقق چشم‌انداز منطقه گل‌گهر صورت گرفته است. تشکیل شرکت‌های جدید تحت مدیریت یک شرکت هلدینگ دلایل متعددی دارد. توسعه زنجیره تامین با تشکیل شرکت‌های تولیدکننده محصولات پایین‌دست، یا تشکیل شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه و یا شرکت‌هایی که تکمیل‌کننده خدمات هستند دلایل اصلی تشکیل شرکت‌ها توسط یک هلدینگ هستند. استراتژی‌های توسعه کسب‌وکارهای گل‌گهر در پنج دسته شامل یکپارچگیِ رو به عقب، یکپارچگیِ رو به جلو، توسعه زنجیره ارزش، یکپارچه‌سازی فرایندهای بهره‌‌برداری، پشتیبانی، تولید و خدمات و توسعه مسئولیت‌های اجتماعی هستند. از دیگر اقدامات گل‌گهر در توسعه زنجیره ارزش می‌توان به تاسیس کنسرسیوم مشترک با شرکت‌های فولاد مبارکه و چادرملو به منظور احداث واحدهای گندله‌سازی و فولادسازی در سواحل مکران دریای عمان اشاره کرد. هدف از این سرمایه‌گذاری تسهیل دسترسی محصولات تولیدی به بازارهای صادراتی است. در نتیجه سرمایه‌گذاری‌ها، از سال 1393 تا 1398 حجم دارایی‌های شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر (گروه) از 67 هزار میلیارد ریال به بیش از 307 هزار میلیارد ریال رسیده است.

افزایش فروش و سود خالص

بررسی صورت‌های مالی تلفیقی گروه معدنی و صنعتی گل‌گهر حاکی از افزایش فروش و سود خالص گروه طی چند سال گذشته است، به طوری که میزان فروش از 27 هزار میلیارد ریال در سال 1393 به بیش از 175 هزار میلیارد ریال در سال 1398 رسیده است. نسبت سود خالص به فروش نیز از 33 درصد در سال 1393 به حدود 39 درصد در سال 1398 رسیده است. این میزان افزایش شگفت‌انگیز به دلیل افزایش تولید و فروش محصولات است. اجرای طرح‌های توسعه و تکمیل زنجیره ارزش با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تابعه و وابسته محقق شده و خود دلیلی بر موفقیت استراتژی‌های توسعه‌ای شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر است. در نمودار 6، فروش و سودآوری گروه معدنی و صنعتی گل‌گهر از سال 1393 تا 1398 نشان داده شده است.
سرلوحه تمامی اقدامات شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر سودآوری پایدار و بلندمدت است. به منظور رسیدن به این هدف، دو وجه رشد درآمد و بهبود بهره‌وری مد نظر شرکت است. به منظور رشد درآمد، همواره برنامه‌های عملیاتی در راستای توسعه ظرفیت‌های تولید و توسعه فرصت‌های درآمدی و بهینه‌سازی کسب‌وکار طراحی و اجرا می‌شوند. بهبود ساختار هزینه، استفاده بهینه از دارایی‌ها، مدیریت بهره‌وری دارایی‌ها، مدیریت تکنولوژی و بهینه‌سازی، توسعه نظام برون‌سپاری بهره‌ور و توسعه و نهادینه‌سازی نظام‌های مدیریتی، مشارکتی و نوآوری از جمله وجوه اصلی سیاست‌های بهبود بهره‌وری در شرکت است.
از لحاظ مشتری و بازار نیز شرکت سه ارزش را به مشتریان خود عرضه می‌کند که شامل ارائه محصول با کیفیت مطلوب و پایدار، تامین پایدار و به‌موقع نیاز مشتری و توسعه نام تجاری، اعتبار و ارتباطات است.
علاوه بر فروش محصولات فعلی، توسعه سبد محصول با توجه به دسترسی به مواد اولیه مناسب به ویژه برای زنجیره محصولاتی که در پایین‌‌دست فولاد قرار دارند، مانند تولید فولادهای ویژه، یا فرآورده‌های پایین‌دست فولادی از مواردی است که بر سودآوری شرکت تاثیر قابل توجهی دارند.
با توجه به پیش‌بینی کمبود سنگ‌آهن کشور در سال‌های آتی، تامین کافی سنگ‌آهن اولین عنصر در تضمین پایداری سودآوری شرکت است. به همین دلیل، با توجه به میزان ذخایر سنگ‌آهن در منطقه و ظرفیت خطوط تولیدی، نخستین و مهم‌ترین موضوع استراتژیک شرکت، تامین سنگ‌آهن است. کمیت و کیفیت ذخایر سنگ‌آهن باقی‌مانده در منطقه گزینه‌هایی همچون توسعه اکتشافات در سایر نقاط کشور و حتی سرمایه‌گذاری در خارج از کشور را برای شرکت برجسته کرده است و در راستای همین موضوع استراتژیک، مدیران شرکت برنامه‌های عملیاتی گسترده‌ای نظیر سرمایه‌گذاری در معادن استرالیا، که دارنده ‌بزرگ‌ترین ذخایر سنگ‌آهن دنیاست را دنبال می‌کنند.

نگاهی به آینده

از بدو تاسیس شرکت تاکنون، اقدامات توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری در طرح‌ها شرکت را در مسیر رشد و توسعه پایدار قرار داده و گام به گام در رسیدن به اهداف نهایی یاری کرده است. برخی از طرح‌های در دست اجرا و اقدام شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر عبارت‌اند از احداث خط تولید گندله‌سازی شرکت سنگ‌آهن گهرزمین، ادامه عملیات اجرایی خط 3 تولید کنسانتره در شرکت سنگ‌آهن گهرزمین، ادامه مراحل اجرایی پروژه 3 میلیون تنی فولادسازی و نورد گرم پیوسته با تکنولوژی EPS در شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر، ادامه عملیات اجرایی کارخانه تولید بریکت سرد به ظرفیت 500هزار تن در شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر، احداث کارخانه ذوب و ریخته‌گری شماره 2 با ظرفیت 1/2 میلیون تن در سال در شرکت جهان فولاد سیرجان، برنامه‌ریزی برای آغاز عملیات اجرایی پروژه احیای مستقیم شماره 2 با ظرفیت تولید یک میلیون تن در سال در شرکت جهان فولاد سیرجان، اجرای پروژه انتقال آب خلیج فارس به صنایع جنوب شرق کشور (تامین تجهیزات و بخشی از اجرای قطعه اول)، اجرای پروژه احداث مجتمع آب‌شیرین‌کن بندرعباس (فاز 0 و 1)، فاز دوم پروژه احداث نیروگاه هزار مگاواتی شهید کاظمی سیرجان و…
عزم جدی مدیران این شرکت متمرکز بر توسعه هرچه سریع‌‌‌‌تر مجموعه به منظور رسیدن به اهداف نهایی برنامه توسعه سال 1404 است؛ زیرا تکمیل هرچه سریع‌تر زنجیره تولید فولاد، همچنین تامین نیاز تولیدکنندگان داخلی فولاد به گندله و آهن اسفنجی، در دست داشتن سهم اکثریت این بازار و دسترسی به بازارهای صادراتی از اهداف اصلی توسعه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر است.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

اقدامات مثبت معدنی و صنعتی را هم ببینیم

تولدی بی‌تکرار

نگاه برونگرایانه، عامل موفقیت صنعت آهن و فولاد است

گلگهر پیشرو در احیای معادن کوچک

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر