شرکت‌های بـزرگ ایده‌هـای بـزرگ‌تـر

هر قدر یک شرکت بزرگ‌تر باشد، مفهوم بیشتری از قدرت خارق‌العاده نحوه مدیریت آن را به ذهن متبادر می‌کند. برای مثال، شرکت وال‌مارت (Walmart) در سراسر دنیا بیش از 2 میلیون کارمند را تحت کنترل خود دارد. مک‌دونالد نیز نزدیک به 2 میلیون نفر را در سراسر جهان مدیریت و اداره می‌کند. این اعداد به نسبت در صنایع معدنی و فلزی نیز دیده می‌شوند. از نظایر آن می‌توان به شرکت زغال‌سنگ هند (Coal India) با 300 هزار، شرکت گلنکور با 160 هزار، شرکت واله برزیل با 66 هزار، شرکت انگلوامریکن با 64 هزار و شرکت ریوتینتو با حدود 47 هزار نفر نیروی انسانی اشاره کرد. یکی از دلایل اصلی به‌کارگیری این حجم از نیروی انسانی، رشد و توسعه شرکت‌ها به صورت افقی و یا عمودی و نیز توسعه فعالیت‌ها بوده است. در ادامه، قصد داریم تا ببینیم در حوزه معدن چه اتفاقی افتاده است که شرکت‌های معدنی تا این حد رشد کرده‌اند و همچنان سودای رشد بیشتر را در سر دارند. در اینجا فلز استراتژیک لیتیوم به عنوان یک نمونه کاربردی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در بازار، همواره یک اصل اساسی تعیین‌کننده‌ است: تقابل عرضه و تقاضا. اگر این موضوع از زاویه نزدیک‌تر مورد بررسی قرار گیرد، دیده می‌شود که عوامل گوناگونی بر آن موثرند که تکنولوژی یکی از این عوامل است. پیشرفت روزافزون تکنولوژی باعث شده است تا امروز هر دو سوی عرضه و تقاضا تحت تاثیر قرار گیرد. رشد سرسام‌آور ابزارهای الکترونیکی نیز به تقاضای شدید مواد اولیه مورد نیاز آن‌ها انجامیده است. این رشد تقاضا چگونه بر شرکت‌های معدنی تاثیر می‌گذارد؟ موضوع مهم، نیاز به مواد اولیه برای تولید این کالاهاست.
رشد بازار باتری‌های مورد نیاز برای وسایل نقلیه الکترونیکی، صنعتگران پایین‌دستی‌ای که در ساخت این باتری‌ها دست دارند را وارد فعالیت‌های معدنی و سرمایه‌گذاری در بالادست نیز کرده است. امروزه حوزه استخراج مواد معدنی برای باتری‌ها از جمله پرطرفدارترین بخش‌ها برای ادغام، تملک و یا یکپارچه‌سازی با صاحبان صنایع‌ های‌تک است. شرکت‌هایی مانند نینگ‌بو شان‌شان (Ningbo Shanshan)، تویوتا سوشو (Toyota Tsusho) و گریت وال موتورز (Great Wall Motors) اقداماتی اساسی برای مشارکت بیشتر در صنایع بالادستی انجام داده‌اند. در حالی که این موارد نمونه‌هایی از سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام اقلیت (Minority Interests) محسوب می‌شوند ــ سهام اقلیت بخشی از دارایی شرکت است که از زیرمجموعه‌های فرعی حاصل می‌شود ــ دیگر فعالان بازار نیز رویکرد سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت غیرمستقیمی را تحت عنوان قرارداد تقبل برداشت (Off-Take) اتخاذ کرده‌اند که نمونه آن توافق سه‌جانبه گانفنگ لیتیوم (Ganfeng Lithium)، لاین انرژی (Lion Energy) و شرکت تسلاست. خاطرنشان می‌کنیم که تحت قرارداد تقبل برداشت، محصول تولیدشده در پروژه بر اساس فرمول قیمتی مشخص به طرف قرارداد فروخته می‌شود و معمولا طرف قرارداد برای خرید مقدار معینی از محصول تعهد می‌کند. موضوع مشترک در تمام این فعالیت‌ها تمایل به یکپارچگی عمودی است. همان‌گونه که در مطالب پیشین اشاره شد، یکپارچگی عمودی با مسائل خاص خود همراه است، اما شرکت‌ها برای این کار دلایل منطقی خود را دارند. برای پیدا کردن دید واضح‌تری از چگونگی یکپارچگی عمودی در بخش معدن، باید به یکپارچگی در این بخش اندکی نزدیک‌تر شویم.

یکپارچگی عمودی در بخش معدن

یکپارچگی عمودی در بخش معدن موضوع جدیدی نیست و نگاهی اجمالی به تاریخچه شرکت‌هایی مانند بی.اچ.پی بیلیتون، ریوتینتو و آنگلوامریکن سراسر مملو از ده‌ها نمونه از سرمایه‌گذاری آن‌ها در صنایع پایین‌دست زنجیره ارزش استخراج و فرآوری مواد معدنی است. با گذر زمان، برخی شرکت‌ها این موقعیت‌ها را واگذار کرده‌اند. شرکت‌هایی مانند بلواسکوپ (Bluescope)، کنستلیوم (Constellium)، اسکاو متالز (Scaw Metals) و نظایر آن‌ها به همین دلیل متولد شدند. در عین حال، برخی موقعیت‌ها برای بعضی شرکت‌های بزرگ هنوز به صورت یکپارچه عمودی باقی مانده‌اند. برای مثال، شرکت‌هایی مانند ریوتینتو (برای تولید آلومینیوم)، شرکت آنگلوامریکن (برای تولید مس) و شرکت‌های گلنکور و نیراستار (برای تولید سرب و روی) به صورت کاملا یکپارچه عمل می‌کنند.

به صورت کلی، شرکت‌های بزرگ معدنی برای توسعه با استفاده از یکپارچگی عمودی چهار دلیل اصلی دارند:

کاهش تاثیر صنایع پایین‌دست (‌مثلا پالایش و یا ساخت) در چرخه بازار عرضه (که به معنی کوتاه شدن سیر تولید است)؛
بهره‌مندی از حاشیه سود بهبودیافته و نیز ارزش مواد معدنی در یک بخش مجاور از زنجیره تولید؛
بهبود در مسیر بازاریابی محصولات بالادستی به دلیل مصرف داخلی؛
تولید محصولات جدید و ایجاد تنوع در سبد محصولات.

هرکدام از موارد ذکرشده با مسائل خاص خود همراه هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. نکته مهم آن است که معمولا این اصول برای بسیاری از کسب‌وکارها صدق می‌کنند و مختص بخش معدن نیستند.

کاهش مشکلات در تولید محصولات پایین‌دست

یکی از مشکلات بسیار مهم در صنایع معدنی آن است که اصولا قیمت‌گذاری مواد اولیه تولیدشده توسط این صنایع ثبات ندارد. بدیهی است که برای در امان ماندن در برابر این مشکلات، صنایع مصرف‌کننده از استراتژی یکپارچگی عمودی استفاده می‌کنند. در نتیجه، حذف واسطه‌ها کمک می‌کند تا تولیدکننده خود بر قیمت‌ها کنترل بیشتری داشته باشد. البته ناگفته نماند که نوسانات قیمتی نیز ناشی از تحرکات عرضه و تقاضاست. در همین زمینه، سرمایه‌گذاری شرکت آرسلورمیتال در حوزه سنگ‌آهن و تولید کک متالورژیکی در اواخر هزاره دوم میلادی، حداقل در بخشی از موارد، منجر به آسیب کمتر در برابر اتفاقات پیش‌بینی‌ناپذیر قیمت‌ها و سمت عرضه در صنعت فولاد شد.

حاشیه سود مطمئن‌تر

استخراج و تبدیل مواد معدنی به انواع محصولات می‌تواند هزینه‌بر (Capital-Intensive) باشد. این موضوع ممکن است ورود به عرصه‌های جدیدتر را با محدودیت‌های مشخصی همراه کند، اما با توجه به حاشیه سود بالا در این صنایع، هزینه‌های لازم برای فعالیت از صنایع کم‌هزینه‌تر از جذابیت بیشتری برخوردار است. توجه به این نکته نیز ضروری است که مواد معدنی به صورت یکسان در سراسر جهان توزیع نشده‌اند و برعکس، غلظت‌های بالایی از مواد فقط در برخی از مناطق دیده می‌شود. در ضمن، در زنجیره ارزش محصولاتی مانند آهن و فولاد، تولید سنگ‌آهن و کک متالورژیکی نسبت به تولید فولاد با بازدهی‌های بیشتری همراه است، هرچند با نوسان قیمتی بیشتری در بازارهای جهانی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
بازدهی بیشتر در صنایع بالادست معدنی می‌تواند به بازار ساختاریافته‌تر سنگ‌آهن و یا زغال‌سنگ نسبت داده شود. مسلماً تعداد بسیار کمتر بازیگران این بازار، که در حجم و ابعاد بسیار وسیع در مناطقی مشخص مشغول فعالیت هستند، تاب‌آوری این صنعت را نسبت به سایر صنایع افزایش داده است. این موضوع را می‌توان با صنعت فولاد مقایسه کرد. امروز در بسیاری از کشورها کارخانه‌های تولیدی فولاد و یا صنایع وابسته به آن وجود دارد، اما به دلیل فقدان منابع زمینی و یا عدم اکتشافات لازم برای آن، خبری از واحدهای تولید مواد معدنی نیست.

مسیر سامان‌یافته‌تر در بازار

تمامی کسب‌وکارها نیاز به پیوندی عمیق با مشتریان خود دارند. قدرت نسبی‌ای که این ارتباط به آن‌ها می‌دهد عاملی برای افزایش بازدهی برای هر دو طرف است. کانال بازاریابی (Marketing Channel) ــ که عبارت است از افراد، سازمان‌ها و فعالیت‌های لازم برای انتقال کالای تولیدشده از سوی تولیدکننده به سمت مصرف‌کننده ــ برای صنایع معدنی می‌تواند با چالش‌های بیشتری همراه باشد. برای مثال، تعداد شرکت‌های بزرگی که در زمینه تولید و تجارت سرب و روی فعالیت می‌کنند بسیار اندک‌اند. اگر بازیگر جدیدی در حوزه این دو فلز پیدا شود، قطعا نیاز دارد که در تمام طول زنجیره به فعالیت بپردازد تا بتواند در مقابل شرکت‌های بزرگ حرفی برای گفتن داشته باشد؛ زیرا این کاری است که شرکت‌های صاحب‌نام بر سر آن رقابت می‌کنند.

تقاضای فزاینده و افزایشی

بسیاری از تولیدکنندگان مواد معدنی در سراسر جهان تمایل دارند اطمینان یابند که تقاضا برای محصولات آن‌ها پیوسته افزایش می‌یابد. رشد در تقاضا نه‌تنها بازار بزرگ و مطلقی را برای فروش فراهم می‌آورد، بلکه تضمین می‌‌کند که حتی در صورت افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای تولید، عرضه و تقاضا، تعادل خود را حفظ کنند. برای نمونه، شرکت CBMM در کشور برزیل، به عنوان تولیدکننده‌ای کاملا محلی، تقریبا 90 درصد از نیوبیوم (Niobium) جهان را تولید می‌کند. این شرکت، از روزهای ابتدایی، برنامه توسعه بازار خود را در دستور کار قرار داد و در کنار تولیدکنندگان فولاد، سرمایه‌گذاری در تولید فولادهای آلیاژی نیوبیوم را آغاز کرد. تولید محصول جدید و ویژه و یافتن بازار مناسب برای آن موفقیت‌هایی را برای این شرکت در بر داشته است. در دهه نخست قرن بیست‌ویکم تقاضا برای نیوبیوم تا دو برابر افزایش یافت. این روند تا به امروز نیز افزایشی بوده است.

در کنار یکپارچگی عمودی، می‌توان از یکپارچگی چرخه‌ای (Cyclical Integration) نام برد. این نوع جدید از یکپارچگی در شرکت لیتیوم استرالیا (Lithium Australia) نیز دیده شده است. استراتژی شرکت در این نوع از توسعه، پوشش تمام چرخه لیتیوم شامل استخراج، تبدیل به محصولات، تولید کاتد باتری‌ها و بازیافت مواد است. این نوع از استراتژی می‌تواند تعریف یکپارچگی عمودی را دگرگون سازد

یکپارچگی عمودی در صنایع مرتبط با باتری‌ها

چنان‌که پیش‌تر اشاره شد، هدف از این بحث، پاسخ به این سوال است: چرا شرکت‌های معدنی توسعه خود را در یکپارچگی عمودی می‌بینند؟ چنان‌که ذکر آن رفت، رشد تکنولوژی عامل محرکی برای توسعه عمودی شرکت‌هاست و یکی از کالاهای ضروری این روزها باتری‌های لیتیوم ـ یون هستند. این کالا، به عنوان یک محصول نهایی بسیار کاربردی، نمونه خوبی برای ارزیابی استراتژی یکپارچگی عمودی است. با توجه به چهار دلیل ذکرشده برای یکپارچگی عمودی در بخش معدن، اکنون می‌توانیم توجه خود را به یک صنعت خاص و استراتژیک معطوف کنیم. در صنایع باتری، نیکل، کبالت و دیگر فلزات نقش اساسی را ایفا می‌کنند. در اینجا محور بحث ما فلز لیتیوم است.

تحولات اخیر بازار

دو دهه قبل، بازار ماده معدنی لیتیوم به حداکثر بلوغ خود رسیده بود و در منابعی مانند سرامیک‌ها، گریس‌ها، شیشه، کالاهای تصفیه هوا و نظایر آن مصرف می‌شد. قیمت‌ها نسبتا پایدار و متناسب با هزینه‌های نقدی تولیدکننده نهایی بودند. این روند ادامه داشت، تا اینکه در سال 2000 تقاضا برای باتری‌های لیتیوم یونی تا 5 درصد افزایش یافت. این افزایش در سال 2013 به 30 درصد رسید و در سال‌های اخیر تا 80 درصد رشد کرده است. نکته جالب توجه آن است که تقاضای سنتی بازار لیتیوم، نظیر باتری‌های سایز کوچک مورد نیاز برای لوازم الکترونیکی و تلفن‌های هوشمند، به سمت بخش بسیار بزرگ‌تر، یعنی وسایل نقلیه الکترونیکی، منتقل شده است. این تغییرات شدید در شرایط و محیط بازار باعث شد تا بازار لیتیوم به دوره قبل از بلوغ قبلی خود برگردد؛ زیرا تقاضای بسیار زیاد با نرخ رشد سالانه 20 درصد و کاربرد فناوری‌های نوین برای تولید و استفاده بر پویایی بازار این فلز افزوده است.

دلیل منطقی یکپارچگی عمودی برای صنایع پایین‌دست لیتیوم (یکپارچگی رو به عقب)

بازار «نابالغ»، که پیش‌تر به آن اشاره شد، با مشکلاتی برای تولیدکنندگان پایین‌دستی همراه است. در حالی که این تولیدکنندگان به دنبال ایجاد ظرفیت‌های بیشتر برای تولید و رفع نیاز بازار باتری‌ها هستند، تغییرات شدید در حجم عرضه لیتیوم و نیز نوسانات قیمتی به عنوان یک اهرم تهدید برای صنایع پایین‌دستی آن شکل‌گرفته است. چنان‌که در نمودار 2 پیداست، قیمت کامودیتی‌ها از سال 2015 تاکنون با جهشی مشخص همراه بوده است. در این بین، لیتیوم کربنات با گرید مناسب برای باتری‌ها بیشترین تغییرات را در دامنه نوسان خود داشته است. در نتیجه، جای تعجب نیست اگر شرکت‌های مربوط استراتژی یکپارچگی عمودی را در این صنعت انتخاب کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تولیدکنندگان پایین‌دستی به صورت پی‌درپی در معرض مشکلات ناشی از عرضه و قیمت‌گذاری تولیدکنندگان بالادستی قرار گرفته‌اند. یکپارچگی عمودی یک راه‌حل مدیریتی مناسب برای کنترل این نوسانات است که با استفـاده از سرمایـه‌گذاری‌هـای مستقیـم و غیرمستقیم، اتخاذ می‌شود.

دلیل منطقی برای یکپارچگی عمودی در صنایع بالادست لیتیوم (یکپارچگی رو به جلو)

جالب اینجاست که بررسی‌ها نشان می‌دهد که صنایع بالادستی لیتیوم نیز علاقه بسیار زیادی به یکپارچگی رو به جلو دارند. مراحل تولید اسپودومن (Spodumene)، که از منابع اصلی لیتیوم به شمار می‌رود، با پیچیدگی‌های زیادی همراه نیست و تولیدکنندگان کنسانتره اسپودومن حاشیه سود کمتری دارند (قیمت هر تن اسپودومن ششصد دلار و قیمت هر تن لیتیوم کربنات 4هزار دلار است). سرمایه‌گذاری در واحدهای پالایش و ذوب لیتیوم و تبدیل اسپودومن به کربنات لیتیوم و یا هیدورکسید لیتیوم برای صنایع بالادستی درخور توجه است. با این کار، تولیدکنندگان اسپودومن به سمت تکمیل زنجیره ارزش حرکت می‌کنند که بازدهی قابل توجهی را برای آن‌ها در بر خواهد داشت. به‌علاوه، سرمایه‌گذاری در پالایش اسپودومن کانال بازاریابی برای تولیدکنندگان لیتیوم را بهبود می‌بخشد؛ زیرا مواد پالایش‌شده به نیاز دامنه وسیعی از مشتریان در بخش‌های تولید باتری و پیل‌های سوختی پاسخ می‌دهند.
نکته جالب توجه این است که در کنار یکپارچگی عمودی، می‌توان از یکپارچگی چرخه‌ای (Cyclical Integration) نام برد. این نوع جدید از یکپارچگی در شرکت لیتیوم استرالیا (Lithium Australia) نیز دیده شده است. استراتژی شرکت در این نوع از توسعه، پوشش تمام چرخه لیتیوم شامل استخراج، تبدیل به محصولات، تولید کاتد باتری‌ها و بازیافت مواد است. این نوع از استراتژی می‌تواند تعریف یکپارچگی عمودی را دگرگون سازد.

درک ارزش واقعی استراتژی یکپارچگی عمودی

پر واضح است که تولیدکنندگان باتری‌ها و پیل‌های شیمیایی، به دلیل نگرانی از عرضه و نیز قیمت لیتیوم، دست به سرمایه‌گذاری برای استخراج این ماده معدنی بزنند. اما این استراتژی خالی از خطر نیست و باید پیش از سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شود.

عوامل ریسک

در حالی که یکپارچگی عمودی در صنایع بالادست در سطح کلان می‌تواند از مشکلات بازار بکاهد، عوامل متعدد و متغیرهای بسیار دیگری نیز در این کسب‌وکارها اثرگذار هستند. در بخش معدن، این عوامل می‌توانند شامل تفاوت در عیار ماده معدنی، ساختارهای کانه‌ای متفاوت، میزان توانایی در فرآوری مواد معدنی و دانش مورد نیاز باشند. در بازارهای بزرگ‌تر، نوسان عرضه و قیمت برای تولیدکنندگان بیشتر است.
سرمایه‌گذاری در یک بخش از کسب‌وکارهای جدید نیز می‌تواند باعث انحراف مدیریت از مشاغل اصلی موجود شود و زمان و انرژی بیش‌ازاندازه‌ای را صرف خود کند. این اتفاق به‌ویژه ممکن است در هنگام یکپارچگی عمودی بیفتد. چالش‌های داخلی با قیمت‌گذاری انتقالی (Transfer Pricing) و مدیریت اجرایی می‌تواند افزایش یابد. قیمت‌گذاری انتقالی اقدامی است به منظور تعیین قیمت برای یک کالا در مواقعی که شرکت اقدام به مبادله داخلی می‌کند. این امر می‌تواند بر مبانی مختلفی چون بازار، قیمتِ تمام‌شده، مذاکره یا توافق صورت گیرد. افزایش ریسک‌های حاکمیتی (Sovereign Risk) نیز از دیگر مشکلات احتمالی است. این نوع ریسک هنگامی افزایش می‌یابد که کشورها منافع سیاسی خود را در نظر می‌گیرند و دولت‌ها الزاماتی را برای تولید برخی مواد معدنی دیکته می‌کنند.
ریسک‌های عملیاتی نیز باید میان دارایی‌های بالادستی و پایین‌دستی به‌درستی مدیریت شوند تا اطمینان حاصل شود که تجهیزات بالادستی یا پایین‌دستی‌ای که به تملک درآمده‌اند در عملکرد بخش مقابل اختلالی ایجاد نکنند. در صورت ایجاد مشکلات داخلی در عرضه، استفاده از سازوکار‌های منابع تامین شخص ثالث (Third-Party Supply) می‌تواند کاربردی باشد.
باید توجه داشت که مشتریان دارایی‌های بالادستی می‌توانند تعارضاتی را در کانال‌های بازار (Channel Conflict) ایجاد کنند و خرید مواد معدنی را به دیگر تولیدکنندگان مستقل سوق دهند. در ضمن، باید توجه داشت همچنان‌که بازار با بلوغ و یکپارچگی عمودی به نتیجه می‌رسد، تغییر دادن این استراتژی ممکن است دشوار باشد. با این حال، معمولا شرکت‌های بزرگ ایده‌های بزرگ‌تری را در سر می‌پرورانند و با در نظر گرفتن تمامی جوانب، دست به تغییرات سازمانی و یا ساختاری می‌زنند.

از آنجا که فعالان بازار به دنبال یکپارچگی عمودی رو به عقب یا جلو هستند، برای مدیریت صحیح ریسک‌های موجود و محتمل، باید ترکیبی از توانایی‌های جدید در داخل سازمان به عنوان یک تیم داخلی ایجاد شود. شرکت‌ها برای اطمینان از ایجاد ارزش‌افزوده واقعی و بازدهی بالا، باید ارزشمندترین مدل قابل عملیاتی شدن را برای یکپارچگی عمودی در نظر بگیرند

استراتژی‌های مدیریت ریسک

به منظور مدیریت بهتر ریسک‌های موجود، بسیار مهم است که سرمایه‌گذاران با دقت در مورد مدل‌های عملیاتی و نیز چشم‌اندازهای سرمایه‌گذاری خود تامل کنند تا اطمینان حاصل شود که استراتژی یکپارچگی عمودی ارزش اجرایی شدن دارد. باید مجموعه مشخصی از دستورالعمل‌ها نیز برای یکپارچگی تدوین شوند تا تمام گزینه‌های لازم برای دستیابی به توانایی‌های جدید را در نظر بگیرند. همچنین باید زمینه‌ای برای تصمیم‌گیری در مورد میزان یکپارچگی و ادغام مدیریتی و انتخاب سیستم و فرایندهای مختلف در نظر گرفته شود.
در این مطلب، نگاهی گذرا به استراتژی یکپارچگی عمودی در صنعت لیتیوم انداختیم و برخی موارد مرتبط با یکپارچگی عمودی را بررسی کردیم. دیدیم که دو طرف در صنایع بالادست و پایین‌دست تمایل بسیار زیادی دارند. اگرچه دلایل منطقی متفاوتی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه وجود دارد، اما در مورد صنعتی مانند لیتیوم، عدم ثبات در بازار یکی از مهم‌ترین دلایل است و این تمایل تا زمانی که بازار به تعادل برسد وجود خواهد داشت. از آنجا که فعالان بازار به دنبال یکپارچگی عمودی رو به عقب یا جلو هستند، برای مدیریت صحیح ریسک‌های موجود و محتمل، باید ترکیبی از توانایی‌های جدید در داخل سازمان به عنوان یک تیم داخلی ایجاد شود. شرکت‌ها برای اطمینان از ایجاد ارزش‌افزوده واقعی و بازدهی بالا، باید ارزشمندترین مدل قابل عملیاتی شدن را برای یکپارچگی عمودی در نظر بگیرند.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

کار فرهنگی سرمایه‌گذاری برای آیندگان است

موفق در تحقق اهداف بلنـــدمدت

با همت سربازان و جهادگران معدن، توسعه را تحقق بخشیدیم

شماره پنجم فصلنامه گوهرسیرجان

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر