آموزش، مهمترین رکن در افزایش بهره‌وری

در یک مجموعه صنعتی نیروهای انسانی که از آموزش مناسب برخوردار هستند، وظایف خود را بهتر شناخته و با انجام درست این وظایف درنهایت بهره‌وری سازمان افزایش می‌یابد؛ ازاین‌رو آموزش کارکنان یکی از مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار بر عملکرد یک مجموعه تولیدی است. در ایران برخلاف کشورهای پیشرفته جهان هنوز ارتباطی درست و کاملی بین صنعت و دانشگاه برقرار نشده است و به همین دلیل نیروهای جذب‌شده‌ای که به‌تازگی از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل شده‌‌اند با کار در محیط صنعتی آشنایی ندارند؛ بنابراین دارای بازدهی مناسبی برای یک مجموعه نیستند و بر این اساس سازمان‌ها ناچارند در بدو ورود آموزش‌هایی را به این افراد ارائه دهند. شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی کشور است که با انجام برنامه‌ریزی‌ها و اجرای اقدامات آموزشی مناسب برای کارکنان تازه‌وارد و همچنین در حال خدمت، سطح علمی نیروهای انسانی خود را تا حد مناسبی بالابرده است.

نیروی انسانی، مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر فرآیند تولید در سازمان‌های تولیدی و صنعتی است؛ ازاین‌رو تحقق اهداف و به ثمر نشستن برنامه‌ها، به توانایی کارکنان در انجام وظایف محوله و انطباق یافتن آن‌ها با محیط سازمان بستگی دارد. تاکنون نظریه‌های متفاوت و فراوانی درباره تبیین و افزایش بهره‌وری و عملکرد کارکنان در یک مجموعه ارائه‌شده است. یکی از مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار بر این مسئله، برخورداری از آموزش و دانش شغلی است. ارائه آموزش به نیروهای انسانی سبب می‌شود آن‌ها بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیطی، به‌طور موثر فعالیت‌های خود را ادامه داده و بر کارآیی خود بیفزایند؛ بنابراین می‌توان آموزش را کوشش مداوم و برنامه‌ریزی‌شده مدیریت برای بهبود سطح شایستگی کارکنان و عملکرد سازمانی آن‌ها تعریف کرد که یکی از مهم‌ترین فاکتورها در موفقیت یک واحد صنعتی به‌شمار می‌رود.

ارتباط صنعت و دانشگاه در جهان

در حال حاضر، شرکت‌های بزرگ صنعتی جهان برای آموزش حرفه‌ای اهمیت بسیاری قائل هستند و بخش زیادی از بودجه خود را به این امر اختصاص می‌دهند. با تغییر مداوم نیازهای کسب‌وکار و پیشرفت تکنولوژی، شرکت‌های گوناگون در جهان به‌طور مرتب در حال ارزیابی و تعیین اولویت‌های آموزشی خود هستند و در همین راستا نیز ارتباط خود را با دانشگاه‌ها گسترش می‌دهند. به‌طورکلی در آمریکا و کشورهای اروپایی، ارتباط دانشگاه با صنایع، به‌‌طور گسترده شکل‌گرفته که این ارتباط یا به‌طور مستقیم است یا از طریق واسطه‌هایی مانند شوراها یا مراکز ملی تحقیقاتی انجام می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در فرانسه مرکز ملی تحقیقات و در سوئیس بنیاد ملی علوم، این وظیفه را بر عهده دارد. در سوئیس همکاری دانشگاه و صنعت، اساس اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد و مجاورت دانشگاه‌ها با شرکت‌های تولیدی در بسیاری از صنایع، نمود بارزی از همکاری دانشگاه و صنعت در این کشور است.
در ایران به ازای هر یک‌میلیون نفر از جمعیت کشور، 33 دانشگاه وجود دارد، درحالی‌که این عدد برای انگلستان 4، آمریکا 10 و برای آلمان 5 دانشگاه ثبت شده است. در نمودار شماره یک، می‌توان مقایسه‌ای بین تعداد دانشگاه‌ها نسبت به جمعیت کشورهای گوناگون را مشاهده کرد. باوجود تعداد بالای دانشگاه‌های کشور، کیفیت مدنظر بخش صنعت از طریق این دانشگاه‌ها تامین نشده که سهم اندک کشور در کاربردی شدن مقالات چاپ‌شده، مبین این موضوع است. در ایران از هر 820 مقاله، فقط یک اختراع ثبت می‌شود و این در حالی است ‌که در ژاپن به ازای هر 4/1 مقاله یک کشف یا ثبت اختراع، در آمریکا از هر 7/2 مقاله یک اختراع و در کره جنوبی از هر 3 مقاله یک اختراع به نتیجه می‌رسد. این امر نشان می‌دهد کشورهای پیشرفته به اهمیت و جایگاه تولید علم در رفع نیازهای صنعتی خود واقف هستند و برنامه‌ریزی‌های گوناگونی را برای تحقق آن انجام می‌دهند، اما در ایران ارتباط بین صنعت و دانشگاه‌ها به نحو مقتضی برقرار ‌نشده است و در این زمینه کشور ما با کسب رتبه جهانی 94 (برای ارتباط صنعت و دانشگاه)، دارای جایگاه مناسبی در بین کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته نیست. در نمودار شماره 2 می‌توان جایگاه ایران را در زمینه ارتباط صنعت با دانشگاه در میان سایر کشورهای جهان مشاهده کرد.

چالش‌های آموزشی کشور

ارتباط دانشگاه و صنعت در ایران دارای سابقه‌ای ‪بیش از 80 سال است، اما باوجود تمام کوشش‌های انجام‌شده در این زمینه و باوجود آن‌که صنایع تا حدودی به اهمیت نیروی انسانی به‌عنوان کلید موفقیت یک بنگاه اقتصادی واقف هستند، هنوز رابطه نظام‌مندی بین این دو بخش برقرار نشده است؛ ازاین‌رو بیشتر آموزش‌هایی که افراد در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کسب می‌کنند، کاربردی نیستند و به‌ندرت مباحث صنعتی در آن‌ها مطرح می‌شود و این درحالی‌ است که باید اساس و بنای آموزش در دانشگاه‌ها حول تحقیقات و فعالیت‌های عملی پایه‌گذاری شود تا به‌این‌ترتیب، فرآیند برنامه‌ریزی آموزشی و افزایش تولیدات معدنی و صنعتی منطبق بر جدیدترین نیازها و رویکردهای جامعه باشد. این موضوع در موارد فراوانی به چالش بنگاه‌های بزرگ در به‌کارگیری نیروی انسانی تبدیل می‌شود و سبب‌شده شرکت‌ها مجبور شوند برای استخدام نیروی انسانی فارغ‌التحصیل از دانشگاه، در بدو ورود آن‌ها به صنعت، آموزش‌هایی را در نظر بگیرند تا این افراد بتوانند به نحوه انجام وظایف خود تسلط پیدا کنند. گفتنی است، در چند سال گذشته در سطح ملی فعالیت‌های گوناگونی با رویکرد زمینه‌سازی برای تسهیل و تسریع ارتباط اثربخش بین دانشگاه و صنعت انجام شده است. در سند چشم‌انداز 1404 کشور بر توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان‌ با رعایت ضوابطی مانند استفاده بهینه از علم، فناوری و نوآوری و نیز تعامل با نهادهای گوناگون در حوزه‌های علوم پایه، علوم کاربردی و فناوری تاکید شده است.
از دیگر چالش‌های مهم در زمینه نحوه آموزش، نبود فرصت مناسب برای آموزش کارکنان شاغل در مشاغل مهم و حیاتی و همچنین ایجاد انگیزه در آن‌ها برای شرکت در دوره‌های آموزشی است. این دسته از کارکنان یک واحد تولیدی و صنعتی، به‌دلیل اهمیت بیشتر فرآیند تولید و وظایف محول‌شده به آن‌ها و همچنین اهمیت ندادن برخی مدیران به دوره‌های آموزشی، قادر به شرکت در این دوره‌ها نیستند و این امر با توجه به اهمیت و حساسیت شغلی آن‌ها یکی از چالش‌های جدی برای آموزش در بنگاه‌های تولیدی به‌شمار می‌رود.

فرصت‌های آموزشی پیش رو در شرکت گل‌گهر

شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر ازجمله شرکت‌های پیشرو در به‌کارگیری نیروهای جوان و باتجربه در کشور است. نگاه مدیریت ارشد این مجموعه به جوانان و اعتماد به آن‌ها در چند سال گذشته، به شناسایی استعدادهایی منجر و باعث شده کارکنان این مجموعه معدنی و صنعتی هم به‌طور آکادمیک و هم تجربی در کنار مدیران باتجربه آن، آموزش‌های لازم را کسب کنند. در شرکت گل‌گهر، فرآیند تولید فولاد به‌طور کامل انجام می‌شود و نیروهای انسانی آن در بخش‌های گوناگون معدنکاری، تولید کنسانتره، گندله‌سازی، احیای مستقیم و فولادسازی مشغول به‌کار هستند. در مجموعه گل‌گهر در‌ 5 حوزه یادشده برنامه‌ریزی‌های گوناگونی دنبال شده تا نیروی انسانی این بخش‌ها از لحاظ آموزش در سطح مناسبی قرار بگیرند.
به‌عنوان نمونه، توجه به آموزش درست و مناسب کارکنان باعث شده شرکت گل‌گهر در بخش کنسانتره به موفقیت‌های قابل‌توجهی دست پیدا کند که کاهش وابستگی به خارج کشور در طراحی واحدهای تولیدی یکی از ثمره‌های آن‌ است. هرچند ممکن است برخی از تجهیزات موردنیاز این شرکت با واردات تامین شود اما طراحی دستگاه‌های تولیدی به‌طور کامل به‌دست متخصصان توانمند داخل شرکت انجام می‌شود. برنامه آینده شرکت گل‌گهر این است که در دانش فنی و طراحی فرآیند هر 5 حوزه از زنجیره تولید فولاد به خودکفایی کامل برسد.

شرکت گل‌گهر در بخش کنسانتره به سطحی از موفقیت رسیده که در طراحی واحدهای تولیدی نیاز به کمک خارجی ندارد. هرچند ممکن است برخی تجهیزات موردنیاز این شرکت از طریق واردات تامین شود، اما طراحی دستگاه‌های تولیدی آن به‌طور کامل به‌دست متخصصان توانمند داخل شرکت انجام می‌شود. برنامه آینده شرکت گل‌گهر این است که در دانش فنی و طراحی فرآیند هر 5حوزه زنجیره تولید فولاد به خودکفایی کامل برسد

اقدامات شرکت گل‌گهر در زمینه آموزش نیروی انسانی

در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، کارکنان در قالب نیروهای «بدو استخدام» و «حین خدمت» تحت آموزش قرار می‌گیرند. نیروهای بدو استخدام، پس از گذراندن دوره‌های آموزشی، از سوی مدیریت منابع انسانی شرکت به کمک مدیران و سرپرستان مربوط، به مدت 6 ماه تحت نظارت و مورد ارزیابی تئوری و عملی قرار می‌گیرند تا از اثربخشی دوره‌های آموزشی که دیده‌اند، اطمینان حاصل شود. در گام بعدی، تصمیمات مربوط به عقد قرارداد بلندمدت اتخاذ می‌شود. نیروهای حین خدمت نیز پس از پایان هر دوره آموزشی، مورد ارزیابی قرارگرفته و میزان اثرگذاری دوره‌ها آموزشی روی آن‌ها از سوی گروه اجرایی، سرپرستان و روسای شرکت‌کنندگان در دوره‌های آموزشی موردبررسی قرار می‌گیرد. در نمودار شماره 3 می‌توان موضوعات گوناگون دوره‌های آموزشی برگزارشده از سوی شرکت گل‌گهر را به همراه تعداد نفرات شرکت‌کننده در این دوره‌ها مشاهده کرد. به‌طورکلی رویکرد آموزشی شرکت گل‌گهر برای سطوح گوناگون شغلی در سرفصل‌های ذیل خلاصه می‌شود.

اجرای کانون توسعه مدیران برای افراد دارای پتانسیل رهبری
کمبود نیروهای مدیریتی و تخصصی و افزایش نیاز سازمان‌ها به مدیران توانمند و مستعد، سبب‌شده شناسایی افراد شایسته و بهره‌گیری از توانایی‌های آن‌ها، یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های پیش روی سازمان‌ها در راستای انجام برنامه‌ریزی‌ها و هدف‌گذاری‌ها به‌شمار رود. به‌همین منظور، اجرای طرح کانون ارزیابی و توسعه مدیران باهدف شناسایی نیازهای توسعه‌ای مدیران و کارشناسان کلیدی و هدفمندسازی برنامه‌های توسعه افراد کلیدی براساس شایستگی‌ها در دستور کار حوزه منابع انسانی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر قرار گرفت که با حمایت و پشتیبانی مدیریت ارشد شرکت تاکنون در 2 مرحله و با موفقیت انجام شده است. ازجمله اهداف این طرح می‌توان به تداوم رویکرد کانون توسعه در شرکت‌های منطقه و توانمندسازی مدیران و کارشناسان شرکت اشاره کرد.
توسعه توانمندی سرپرستان و مدیران میانی از طریق برگزاری دوره‌های مدیریتی
ویژگی‌های یک مدیر موفق به سه دسته تقسیم می‌شود؛ خصوصیات ذاتی (ذکاوت، سیاست، هوش و غیره)، خصوصیات اکتسابی و تجربه. اگر فردی مستعد مدیریت باشد می‌تواند این ویژگی‌ها را کسب کرده و تبدیل به یک مدیر موفق شود. آموزش مدیران در دو بخش انجام می‌شود؛ بخش اول شامل آموزش حرفه‌ای بوده که لازم است هر مدیری بسته به مجموعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، دوره‌های آموزشی حرفه‌ای لازم را گذرانده و مهارت‌های فنی موردنیاز را کسب کند. بخش بعدی نیز آموزش‌های خاص مدیریتی است. در این بخش هر مدیری باید با مدیریت علمی و متدهای روز مدیریت آشنا شود.
در شرکت گل‌گهر در ابتدا و انتهای هرسال، بررسی جامعی میان کارشناسان و مدیران انجام می‌شود تا مشخص شود در چه حوزه‌هایی ضعف داشته و نیاز به اصلاح و تکمیل دارند. برخی حوزه‌ها به آموزش کوتاه‌مدت و بعضی به آموزش‌های بلندمدت نیاز دارند؛ درنتیجه برای همه آن‌ها برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌های آموزشی لازم انجام می‌شود.
نیازسنجی درست و درنتیجه اجرای دوره‌هایی با رویکرد حذف چالش‌های فنی موجود
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در چند سال گذشته، طرح‌ها و پروژه‌های متعددی را در راستای افزایش میزان تولید و بهره‌وری و همچنین ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر برای محصولات، دنبال کرده که برخی از این پروژه‌ها در چند سال گذشته افتتاح‌شده و برخی نیز در حال اجراست. اجرای این طرح‌ها نیازمند برنامه‌ریزی، داشتن استراتژی کامل و حمایت قوی است. شرکت گل‌گهر با برگزاری جلسات، گردهمایی‌ها و سمینارهای گوناگون تلاش کرده چالش‌ها و نیازهای فرآیند تولید را به‌خوبی شناسایی کرده و با اجرای دوره‌های آموزشی مختلف برای نیروی انسانی خود در تمامی سطوح سازمانی، درصدد افزایش بهره‌وری کارکنان این شرکت برآید. درصورتی‌که زمینه رفع نیازهای آموزشی سازمان داخل کشور امکان‌پذیر نباشد، این شرکت زمینه‌های لازم برای کارکنان به‌منظور گذراندن دوره‌‌های آموزشی خارج از کشور را فراهم کرده است.
توجه به تعادل بین کار و زندگی کارکنان با اجرای دوره‌های مربوط به خانواده‌های آن‌ها
تقویت روحیه کارکنان سازمانی به دو طریق انجام می‌شود که یکی توجه به جنبه‌ مادی و تامین نیازهای رفاهی است و دیگری توجه به جنبه معنوی و قوت بخشیدن به ارزش‌های مثبت اجتماعی افراد. شرکت گل‌گهر در راستای تقویت روحیه کارکنان و همچنین خانواده‌های آن‌ها، اقدامات و برنامه‌های گسترده‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. ارائه خدمات رفاهی، تسهیلات ورزشی، بهبود کیفیت و شرایط محل کار و کمک به تهیه مسکن ازجمله مواردی است که در این شرکت به آ‌ن‌ها توجه می‌شود. برگزاری «ایستگاه خلاقیت» از سوی شرکت گل‌گهر اقدام دیگری در راستای ارج نهادن به جایگاه خانواده است. این ایستگاه با برگزاری برنامه‌های متنوع برای خانواده‌های کارکنان شرکت گل‌گهر و شرکت‌های وابسته، زمینه‌های آموزشی مناسبی را برای آن‌ها ایجاد می‌‌کند.
توجه به آموزش فرزندان و تسهیل امور مربوط
امروزه در جهان بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی به سمت سرمایه‌گذاری در زمینه آموزش کودکان و ایجاد بستری برای عدالت آموزشی روی آورده‌اند. خوشبختانه مدیران شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز از اهمیت و لزوم آموزش غافل نبوده و با برنامه‌های گوناگون، به‌نوعی در این مسیر گام نهاده و آموزش کودکان را دنبال کرده‌اند. اقدامات آموزشی این شرکت در دو بخش آموزش برای مردم شهر سیرجان و آموزش‌های ویژه خانواده‌های کارکنان شرکت گل‌گهر انجام می‌شود. بخشی از فعالیت‌های آموزشی شرکت معدنی‌و صنعتی گل‌گهر در سطح شهرستان سیرجان از سوی موسسه فرهنگی معراج‌اندیشه که از شرکت‌های زیرمجموعه گل‌گهر است، دنبال می‌شود. این موسسه با برگزاری کلاس‌های گوناگون امکان دسترسی بسیاری از کودکان و نوجوانان این شهرستان به آموزش‌هایی مطابق با نیاز جوامع امروز را فراهم کرده است. روابط عمومی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز برای خانواده کارکنان خود و به‌ویژه برای کودکان آن‌ها، زمینه‌های آموزشی مختلفی را فراهم کرده و اقداماتی را انجام داده که ازجمله آن‌ها می‌توان به چاپ فصلنامه آموزشی در راستای افزایش عدالت آموزشی اشاره کرد.
توجه به آموزش‌های بدو ورود به‌منظور تطبیق روحیه و دانش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با محیط صنعتی

در صنعت اعتقاد بر این است که آموزش نیروی انسانی هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری است و یکی از مهم‌ترین ارکان پیشرفت کشورها به‌شمار می‌رود. در کشور ما به علت تئوریک بودن موضوع‌های آموزشی و ارتباط کم آن‌ها با مباحث صنعتی و کاربردی، شرکت‌ها ناچار هستند به نیروهای جذب‌شده فارغ‌التحصیل دانشگاهی، آموزش‌هایی را ارائه کنند. شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیروهای بدو استخدام این شرکت در دوره‌های آموزشی گوناگون مانند دوره‌های آموزشی پایه (مربوط به پست سازمانی)، درون واحدی و حین خدمت (OJT) و درون مدیریتی (ارتباط واحدهای کاری) شرکت می‌کنند.

توجه به آموزش‌های ایمنی اثربخش در تمامی سطوح سازمانی به‌منظور کاهش حوادث
همواره باید در نظر داشت که در معادن، کوچک‌ترین اشتباه منجر به حوادث جبران‌ناپذیری می‌شود؛ بنابراین بهتر است پیش از شروع کار در معدن نسبت به خطرات احتمالی ناشی از فعالیت‌های معدنی کاملا مطلع بود و البته آموزش‌های لازم در نظر گرفته شود. با توجه به این مهم، در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز تلاش‌های گسترده‌ای به‌منظور حفظ ایمنی کارکنان انجام شده و در این زمینه، پیشنهادهای مختلف موردبررسی قرار گرفته تا بتوان ایرادها و چالش‌های مربوط را برطرف کرد. به‌عنوان‌مثال، برای موقعیت‌های شغلی مختلف، نیازسنجی شده و با توجه به صلاحیت هر فرد، فهرست نیازهای وی به آموزش نکات ایمنی مشخص می‌شود. این نیازها اولویت‌بندی و حضور در کلاس‌ها زمان‌بندی می‌شود.

طرح دیگری که باهدف کمک به وضعیت ایمنی و بهداشت انجام می‌شود، طرح «همیار ایمنی» است. این طرح باهدف کاهش حوادث ناشی از کار و افزایش ایمنی محیط اجرا می‌شود. در هر واحد افرادی که در رعایت نکات ایمنی سرآمد هستند، به‌عنوان همیار انتخاب می‌شوند، در دوره‌های آموزشی شرکت و برای ارتقای سطح ایمنی در محیط کار خود تلاش می‌کنند. این همیاران در صورت مشاهده رفتار ناایمن به کارکنان تذکر می‌دهند و اگر این رفتار پرخطر برطرف نشد، آن را به واحد ایمنی گزارش می‌دهند.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

استراتژی افزایش تولید موجب نجات گلگهر از بحران شد

گل‌گهر موفق در اشتغالزایی برای خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران

تامین مواد اولیه داخلی اولویت فولادهرمزگان

بررسی تولیدات گل‌گهر در سال‌های ۹۳ تا ۹۷

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر