زیرساخت‌های توسعه در گلگهر آماده است

حیات هر مجموعه‌ای وابسته به تامین انرژی است و هیچ واحد تولیدی بدون تامین انرژی نمی‌تواند به تولید محصول بپردازد؛ همین امر موجب اهمیت بسیار بالای انرژی می‌شود. در کنار این امر انرژی به‌عنوان یکی از خوراک‌های واحدهای تولیدی تاثیر بسزایی بر قیمت تمام‌شده محصولات دارد. تاثیر انرژی بر قیمت تمام شده محصول به‌قدری زیاد است که برخورداری از آن یک مزیت رقابتی به‌شمار می‌آید. با توجه به اهمیت انرژی برای ادامه فعالیت یک واحد تولیدی به گفت‌وگو با مدیر انرژی شرکت گل‌گهر پرداختیم. رضوانی از اقدامات انجام شده در این واحد در سال‌های اخیر به‌منظور تامین و افزایش قابلیت اطمینان در 3حوزه آب، برق و گاز می‌گوید. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

مدیریت انرژی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر چه وظایفی را بر عهده دارد؟

مدیریت انرژی در اوایل دهه 80، در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر شکل گرفت. به‌طور کلی حیطه فعالیت این مدیریت تامین، توزیع، بهینه‌سازی و تعمیر سیستم‌های انتقال نهاده‌های آب، برق و گاز ورودی به پروژه‌ها و کارخانه‌های صنعتی منطقه معدنی و صنعتی گل‌گهر است. در ابتدا حوزه کاری این مدیریت فقط داخل مجتمع بود اما درحال حاضر با توسعه و احداث کارخانه‌های صنعتی در منطقه، حوزه کاری ما نیز در کل منطقه گسترده شده است.
از دیگر وظایف مدیریت انرژی شرکت گل‌گهر، برقراری روابط و تعاملات با شرکت‌های آب، برق و گاز منطقه‌ای، جهت اخذ و تمدید مجوزهای متعدد مرتبط و همکاری‌های چندجانبه در زمینه مدیریت مصرف است. واحدهای تشکیل‌دهنده این مدیریت شامل3 واحد آب، برق و گاز، تعمیرات تاسیسات و واحد پست و شبکه است. بخشی از وظایف امور انرژی شرکت گل‌گهر مشابه شرکت‌های برق، آب و گاز، منطقه‌ای است. انرژی‌های مورد نیاز برای تولید در این شرکت شامل نهاده‌های آب، برق و گاز می‌شود.
با توسعه و احداث کارخانه‌های صنعتی، طول شبکه‌های انتقال انرژی نیز زیاد می‌شود. یکی دیگر از وظایف مدیریت انرژی پس از تامین انرژی، ایجاد قابلیت اطمینان یا به‌عبارتی پایداری و تداوم جریان انرژی است و در مرحله بعد بهینه‌سازی این جریان در دستور کار قرار می‌گیرد. خوشبختانه مدیریت انرژی در این زمینه اقدامات موثری انجام داده است. اگر بخواهیم ضمن حفظ قابلیت به اطمینان قبلی آن بیفزاییم باید پروژه‌های گوناگونی را انجام دهیم. از این رو، با توجه به بخشی از رسالت‌ مدیریت انرژی که بهینه‌سازی و افزایش قابلیت اطمینان است باید اقدامات ویژه‌ای در حفظ قابلیت اطمینان قبلی و همزمان افزایش آن انجام شود.

طبق گفته شما یکی از وظایف مدیریت انرژی در بخش آب، بهینه‌سازی مصرف است، چه میزان به بهینه‌سازی مصرف آب توجه داشته و طی این سال‌ها چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اید؟

بهینه‌سازی مصرف آب شامل تعریف و اجرای پروژه‌هایی است که بتوان مصرف آب را کنترل یا به طریقی از آب‌هایی که به ‌نظر غیرقابل استفاده هستند، بتوان استفاده کرد. در همین راستا اقدامات زیادی در مدیریت انرژی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر انجام شده است.

یکی از اقدامات ما در زمینه بهینه‌سازی مصرف آب، بحث بازیافت آب است. بیش از 30درصد آبی که به کارخانه‌ها فرستاده می‌شود، بازیافت می‌شود و بدین ترتیب از سیستم آب خام 30درصد کمتر استفاده می‌کنیم. برای بازیافت آب، حوضچه‌هایی احداث شده که دوغاب خروجی کارخانه‌ها در آنها ته‌نشین می‌شود و سپس با استفاده از فیلتر، آب تصفیه شده و دوباره به سیستم برمی‌گردد. اقدام بعدی مدیریت انرژی شرکت گل‌گهر، توسعه شبکه فاضلاب داخل مجموعه است. ازسویی براساس قوانین زیست‌محیطی ما ملزم به ایجاد شبکه فاضلاب به‌منظور جلوگیری از نفوذ آلودگی به چاه‌های آب زیرزمینی هستیم و ازسوی دیگر نگاه مدیران مجموعه بر حفظ منابع آب تاکید جدی دارد. براساس الزام قانونی واحدHSE، در مجموعه گل‌گهر نباید هیچ چاه جذبی وجود داشته باشد زیرا باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شود؛ بنابراین در حال ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب هستیم. مزیت دیگر احداث این تصفیه‌خانه، بازیابی آب و استفاده مجدد از آن است؛ به‌گونه‌ای که بتوان از آن به‌منظور آبیاری فضای سبز استفاده کرد که این مهم اکنون در حال انجام است.
سیستم کارخانه‌هایی که تازه تاسیس هستند به‌گونه‌ای است که می‌توان در آنها از آب‌شور یا لب‌شور نیز استفاده کرد. بنابراین اقدام بعدی ترکیب آب‌شور یا لب‌شور با آب شیرین و استفاده از آب حاصل در سیستم کارخانه‌هاست، بدین ترتیب با کاهش مصرف آب‌شیرین از هدر‌رفت آب‌ جلوگیری به‌عمل می‌آید. همانطور که گفته شد یکی از منابع آبی ما، آب حاصل از زهکشی معدن است. آب زهکشی معدن، شور است. این آب با آب‌شیرین ترکیب می‌شود و بخشی از نیاز مصرفی ما را تامین می‌کند.

یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت انرژی، تامین و توزیع برق است، در این زمینه چه اقداماتی در مدیریت انرژی شرکت گل‌گهر انجام شده است؟

اسم انرژی که می‌آید به ذهن همگان، انرژی برق خطور می‌کند؛ هرچند ما در امور مربوط به انرژی علاوه بر برق با نهاده‌های آب وگاز نیز سروکار داریم. آب و گاز انرژی نیستند اما نهاده‌هایی هستند که با تمهیداتی به انرژی تبدیل می‌شوند و در تقسیم‌بندی‌ها زیرمجموعه‌ حوزه انرژی قرار می‌گیرند. در هر صورت یکی از بخش‌های اصلی انرژی، نهاده برق است. در بخش برق، چند هدف اصلی را دنبال می‌کنیم. هدف اول تامین برق است. هدف بعدی که از اهمیت ویژه‌ای نیز برخوردار است قابلیت اطمینان و هدف سوم توزیع برق به واحدهای مختلف است.
دیماند مصرفی 170مگاواتی برق منطقه گل‌گهر در حال حاضر از طریق خط انتقال 230کیلوولت سیرجان-‌گل‌گهر وارد پست گل‌گهر«1» و پست پرورش می‌شود و در این پست‌ها ولتاژ تا سطح 20کیلوولت و 33کیلوولت کاهش می‌یابد. هر یک از واحدهای صنعتی گل‌گهر از فیدرها یا کلیدهای اختصاصی برق مورد نیاز را از طریق شبکه‌های هوایی و زمینی به‌طول تقریبی 200کیلومتر به کارخانه‌ها انتقال داده و پس از آن، این سطح ولتاژ در پست‌های اختصاصی هر واحد صنعتی به ولتاژهای 6کیلوولت و 400ولت و سایر سطوح ولتاژی مورد نیاز تبدیل می‌شود. البته کارخانه‌های توسعه آهن و فولاد، جهان فولاد و گهرزمین دارای پست‌های اصلی اختصاصی هستند که تا زمان راه‌اندازی و تغذیه مستقیم از نیروگاه گهران یا شبکه سراسری، درحال حاضر از شبکه و پست‌های گل‌گهر تغذیه می‌شوند. نکته مورد اهمیت در زمینه تامین برق، حفظ ایمنی است که این مهم در بحث تامین و انتقال آب مطرح نبود. قابلیت اطمینان نیز در زمینه برق نسبت به آب از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است. این موارد تامین و توزیع برق را نسبت به آب با حساسیت‌های بیشتری روبه‌رو می‌کند.

به قابلیت اطمینان اشاره کردید، درباره قابلیت اطمینان برای ما بیشتر توضیح دهید؟

هر کارخانه‌ای برای تامین آب، مخزن ذخیره‌ای دارد، هرچند این مخزن چندان بزرگ نیست که جوابگوی مصرف چند روز کارخانه باشد اما این اطمینان وجود دارد که اگر آب قطع شود، زمانی برای انجام تعمیرات در اختیار داریم. همچنین تمام قسمت‌های کارخانه با آب کار نمی‌کنند. اما حساسیت نسبت به تامین برق بسیار بالاتر است. ازسویی برق را نمی‌شود ذخیره کرد و ازسوی دیگر در صورت قطع برق، تمامی فعالیت‌های کارخانه متوقف خواهد شد؛ بنابراین قابلیت اطمینان شبکه در بخش برق از اهمیت زیادتری نسبت به آب برخوردار است و سعی ما در مدیریت انرژی عدم‌قطعی برق است. خوشبختانه در چندسال گذشته در این زمینه نتایج بسیار خوبی نیز کسب کرده‌ایم؛ ازجمله کاهش 5/6برابری قطعی برق در سال1396 نسبت به سال 1392. در سال1392 میزان قطعی برق در مجموعه گل‌گهر حدود 130ساعت بود که با تلاش‌های انجام شده، میزان قطعی برق این مجموعه به کمتر از 20ساعت در سال کاهش پیدا کرد. این کاهش ساعت‌های قطعی برق باوجود افزایش 70درصدی دیماند، اتفاق افتاده است. میزان مصرف برق از 100مگاوات در سال به 170مگاوات افزایش پیدا کرد. همچنین در این مدت طول شبکه سراسری برق افزایش حدود 2برابری داشت و به 200کیلومتر رسید. قاعدتا اگر ما اقدامی انجام نمی‌دادیم با گسترش شبکه، میزان خاموشی زیاد می‌شد.

در زمینه کاهش مصرف برق چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

در بخش برق، آن‌گونه که در زمینه آب کاهش مصرف مطرح است، کاهش مصرف مطرح نیست. عمده مصرف برق در حوزه صنعت بوده و مصرف غیرصنعتی در مجموعه نسبت به مصرف صنعتی بسیار ناچیز است. در بخش غیرصنعتی نیز کاهش مصرف اتفاق می‌افتد اما در نهایت تاثیر چندانی بر کاهش مصرف کل مجموعه ندارد.

بخش زیادی از مصرف برق وابسته به تجهیزات است. قسمتی از تجهیزات واحدهای تولید شرکت قدیمی هستند و در آن زمان نیز تمرکز چندانی روی خرید تجهیزات با راندمان بالا یا کم‌مصرف نبوده است؛ بنابراین این تجهیزات در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرند و تغییر بسیاری از این تجهیزات و جایگزینی آنها با تجهیزات جدید و تکنولوژی روز و کم‌مصرف در شرایط کنونی امکان‌پذیر نبوده و به‌صرفه نیست. مدیریت انرژی گل‌گهر با در نظر گرفتن این امر که نمی‌تواند در حال حاضر تغییری در مصرف دستگاه‌های موجود ایجاد کند، برای کاهش مصرف برق به‌دنبال راهکارهای دیگری رفت. در همین راستا پروژه‌های بهینه‌سازی، اصلاح و کاهش تلفات شبکه برق را در دستور کار قرار دادیم.
اصلاح شبکه و کاهش قطعی و خاموشی موجب کاهش تلفات در این بخش می‌شود. قطعی برق در سطح وسیع سبب ایجاد یک جریان بزرگ اتصالی می‌شود که به شبکه شوک وارد می‌کند و در سیستم تلفات به دنبال دارد. با تلاشی که در زمینه کاهش قطعی برق انجام شد، علاوه بر صرفه‌جویی حاصل از افزایش تولید، توانستیم تلفات شبکه را کاهش دهیم و بدین ترتیب مدیریت مصرف داشته باشیم. اقدام بعدی استفاده از راه‌اندازهای الکترونیکی، اینورترها و سافت‌استارترها در موتورهای فشار ضعیف یا متوسط با توان بالا بود. چنین اقداماتی در بلندمدت موجب کاهش مصرف انرژی خواهد شد.

آیا واحدهای مختلف، قبل از خرید تجهیزات، با مدیریت انرژی شرکت هماهنگی دارند تا تجهیزاتی انتخاب و خریداری شود که حداقل مصرف انرژی را داشته باشند؟

خیر، چنین روندی در انتخاب تجهیزات واحدهای مختلف وجود ندارد. البته درحال حاضر عمده پروژه‌های گل‌گهر اجرایی و عمده تجهیزات نیز خریداری شده‌اند؛ اما در هر صورت لازم است در تمامی مدیریت‌های مجموعه نگاه کاهش مصرف انرژی وجود داشته باشد. عموما زمان طراحی یک واحد تولیدی، سازنده تکنولوژی‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دهد و یکی از گزینه‌های پیشنهادی، انتخاب تکنولوژی با حداقل میزان مصرف انرژی است. خوشبختانه مجموعه نیز با خرید تکنولوژی گران‌تر اما با مصرف انرژی کمتر، موافق است. همواره در مجموعه گل‌گهر تفکر خرید باکیفیت‌ترین تجهیزات وجود داشته است.

میزان مصرف گاز در مجموعه در سال 1393 معادل 15 هزار مترمکعب در ساعت بود که این میزان در سال 1396 به 180هزار مترمکعب در ساعت رسید. بنابراین مهم‌ترین اقدام واحد انرژی در حوزه گاز افزایش بیش از 12 برابری شبکه تامین گاز بود

اگر در حوزه برق نکته دیگری باقیمانده است، بفرمایید؟

یکی از اقدامات دیگر که ما در حوزه برق انجام داده‌ایم، اجرای سیستم پایش‌آنلاین است. با اجرای این سیستم در حال حاضر می‌توانیم مصارف تمامی کارخانه‌ها را به‌‌طور آنلاین و تحت‌وب ببینیم. پایش‌آنلاین این امکان را برای ما فراهم می‌کند که بتوانیم شاخصPF یا power factor تمامی کارخانه‌ها را کنترل کنیم و اگر هر کارخانه‌ای به هر علتی افزایش مصرف داشته باشد، سریع علت شناسایی و رسیدگی شده و رفع می‌شود. در قبوض برق فاکتوری به‌نام ضریب زیان وجود دارد که خوشبختانه طی چند سال گذشته با پایش این فاکتور توانستیم، ضریب زیان را به صفر برسانیم.

مدیریت انرژی در زمینه گاز چه اقداماتی انجام داده است؟

میزان مصرف گاز در مجموعه در سال1393 معادل 15هزار مترمکعب در ساعت بود که این میزان در سال 1396به 180هزار مترمکعب در ساعت رسید؛ بنابراین مهم‌ترین اقدام مدیریت انرژی در حوزه گاز افزایش بیش از 12برابری شبکه تامین گاز بود. دیماند مصرفی منطقه از طریق خط انتقال 20اینچ وارد ایستگاه CGS گل‌گهر شده و پس از انتقال، از طریق شبکه توزیع به‌طول تقریبی 60کیلومتر در ایستگاه‌های TBS با فشار 60 یا 250 یا 400 PSI مورد استفاده بخش‌های صنعتی و غیرصنعتی قرار می‌گیرد. مجموعه دارای 13ایستگاه‌ طراحی فشار است.
در توسعه شبکه گازرسانی با وجود افزایش 12برابری مصرف گاز به‌نسبت سال1393 خوشبختانه تاکنون قطع شبکه و کوچکترین حادثه جانی یا مالی در این بخش نداشته‌ایم. البته گاهی افت فشار گاز در زمستان و به‌ندرت در سایر فصول وجود داشته که این مورد از حیطه اختیارات گل‌گهر خارج بوده و در مسئولیت شرکت گاز است که در این باره در موارد اعلام شرکت گاز به‌منظور کاهش مصرف، همکاری‌های خوبی میان شرکت گاز و کارخانه‌های این مجموعه انجام و این بحران‌ها به‌خوبی برطرف می‌شود.
یکی از نکات مورد توجه در زمینه گاز، تامین آن در فصل زمستان است. در برخی سال‌ها ازسوی اداره گاز درخواست می‌شود که میزان مصرف در زمستان کاهش یابد که در این مواقع با تمهیداتی همچون هماهنگی برای کاهش تولید، از میزان مصرف گاز مجموعه می‌کاهیم.

ضریب اطمینان و میزان ایمنی در حوزه گاز به چه‌نحو بوده و از چه اهمیتی برخوردار است؟

ضریب اطمینان تامین برای گاز نسبت به برق حساسیت کمتری دارد اما بحث ایمنی در حوزه گاز حتی از حوزه برق نیز بیشتر است. شاهد حوادثی بوده‌ایم که انفجاری روی خطوط انتقال گاز رخ داده و قدرت انفجار به‌حدی بالا بوده که توانسته بولدوزری را از فاصله 100متری به داخل خود بکشد. وقتی گاز منفجر می‌شود، نیاز به اکسیژن دارد. زمان انفجار، گاز اکسیژن را با سرعت بالا از محیط اطراف به مرکز انفجار می‌کشد و این امر خلأ ایجاد می‌کند؛ در نتیجه هر چیزی که اطراف حوزه انفجار باشد نیز داخل حوزه انفجار کشیده می‌شود. از این رو، کار با شبکه گاز بسیار حساس و خطرناک است.

در حوزه تامین انرژی گاز چه میزان به ملاحظات زیست‌محیطی توجه کرده‌اید؟

در گذشته در مجموعه مشعل‌های مازوت‌سوز وجود داشت، اما به‌علت مسائل زیست‌محیطی که استفاده از این مشعل‌ها ایجاد می‌کرد، به‌سمت کار با مشعل‌های گازی رفتیم.

آیا اقدامات دیگری در مدیریت انرژی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر انجام شده که از قلم‌افتاده باشد و شما بخواهید به آنها اشاره کنید؟

از جمله اقدامات انجام شده که در اینجا می‌توانم به آنها اشاره کنم، تعمیرات و راه‌اندازی نیروگاه اضطراری در راستای پدافند غیرعامل و افزایش ظرفیت عملیاتی نیروگاه از 3مگاوات به 10مگاوات است.
با توجه به توسعه شبکه‌های آب، برق و گاز در منطقه گل‌گهر و تنوع نوع مصرف و در راستای صیانت از اموال شرکت، نظام‌مند کردن هزینه مصرف به حساب مصرف‌کنندگان و تعیین جداول جریمه در صورت آسیب به تاسیسات آب، برق و گاز، آیین‌نامه صیانت از انرژی تدوین و تصویب شد که این مورد نیز از دیگر اقدامات موثر مدیریت انرژی این شرکت بوده است. اخذ گواهینامه سیستم مدیریت انرژی (ISO50001) در محدوده کارخانه گندله‌سازی«1» و خطوط تغلیظ 1، 2و 3 ازسوی شرکت SGS و با همکاری خوب مدیران واحدهای سیستم‌ها، گندله‌سازی و فرآوری و دیگر همکاران، از دیگر فعالیت‌های این مدیریت بوده است.

مدیریت انرژی شرکت گل‌گهر برای سال پیش‌رو چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

برنامه‌های آتی مدیریت انرژی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر عبارت است از؛ جابه‌جایی چاه‌های کم‌آب و حفاری‌های جدید و نیز اصلاح چاه‌ها و تغییر شیوه حفاری جهت رساندن آبدهی به دبی پروانه، اجرا و تکمیل روشنایی معبر، اجرای بخشی از تله‌متری خطوط انتقال آب جهت کنترل بهینه مصارف، اجرای پروژه تغذیه مصنوعی، توسعه خطوط انتقال آب، فاضلاب، برق و گاز متناسب با افزایش مصارف، اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی و اصلاح شبکه‌های انتقال.

درباره پروژه تغذیه مصنوعی برای ما بیشتر توضیح دهید؟

یکی از وظایف مدیریت انرژی در زمینه تامین آب، توجه و پایش وضعیت چاه‌های آب در اختیار شرکت گل‌گهر است. دشت چاه‌دراز یکی از مناطق در اختیار مجموعه گل‌گهر است که درحال حاضر به عنوان دشت‌ممنوعه شرکت گل‌گهر مشخص شده است. اقدامات بسیار خوبی در این منطقه انجام شده ازجمله بستن چاه‌های غیرمجاز، عدم اجازه برداشت غیرمجاز و… .
اکنون در حال اجرای پروژه تغذیه مصنوعی در این دشت هستیم. مجوزهای لازم برای اجرای پروژه با پیگیری‌های انجام شده توسط مدیریت انرژی و مدیریت ارشد مجموعه دریافت شد و درحال حاضر 50درصد این پروژه اجرایی شده است. فصل بارندگی در این دشت کوتاه است اما زمان بارندگی، حجم بالایی از بارش در مدت‌زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد که عمده آن وارد کفه نمک شده و از دسترس خارج می‌شود. در پروژه تغذیه مصنوعی، بندهای خاکی در این دشت ایجاد می‌شود که آب باران پشت این بندها جمع شده و جذب زمین می‌شود. با مطالعات انجام شده نقاطی از زمین برای ساخت بندها انتخاب شده که نفوذپذیری بالاتری دارند. اجرای این بندها موجب می‌شود آب با سرعت و دبی بالاتری وارد چاه‌های عمیق شود.
در پایان جا دارد از زحمات مدیریت ارشد مجموعه و حمایت‌های بی‌دریغشان و همچنین اعضای محترم کمیسیون معاملات شرکت در بررسی به‌موقع موضوعات ارجاع شده فورس ماژور در زمینه نهاده‌های انرژی تشکر کنم.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

پروژه‌های در حال اجرا و در مرحله پس از انعقاد قرارداد

منطبـق با اهـداف گلگهـر حرکت می‌کنیم

اعطای وام خوداشتغالی گامی ارزشمند در جهت اشتغالزایی

توسعه، متضمن تداوم حضور در بازارهای بین‌المللی است

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر