از ورود فناوری تا دانش بومی – تولید محتوای کنکاش

شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر طی سال‌های اخیر، پروژه‌های توسعه‌ای زیادی را دنبال کرده که برخی از این پروژه‌ها در چند سال گذشته به بهره‌برداری رسیده و برخی نیز درحال اجراست. اجرای این پروژه‌‌ها نیازمند برنامه‌ریزی، داشتن استراتژی کامل و حمایت قوی بوده که این وظیفه برعهده واحد پشتیبانی شرکت گل‌گهر است و به‌نظر می‌رسد این واحد در این زمینه موفق عمل کرده است. درهمین راستا خبرنگار «فصلنامه تخصصی گوهر سیرجان» به گفت‌وگو با مدیر پشتیبانی پروژه‌های شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نشست. روح‌الله عباس‌زاده در این گفت‌وگو از علل موفقیت گل‌گهر در طرح‌های توسعه‌ای خود و همچنین در استفاده از فضای پسابرجام طی چند سال گذشته می‌گوید. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

واحد پشتیبانی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، مسئولیت اجرا و مدیریت چه پروژه‌هایی را برعهده دارد؟

در گذشته تعداد پروژه‌هایی که‌ توسط شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر اجرا می‌شد، زیاد بود؛ بنابراین اجرای این پروژه‌ها با حجم بالایی از کارهای اداری ازجمله بحث گمرکی و حسابداری، پیگیری امور در ادارات دولتی شهرستان یا استان مانند گرفتن پروانه‌ بهره‌برداری، جواز تاسیس و… مواجه بود. انجام این امور در واحد پشتیبانی شرکت پیگیری و دنبال می‌شد. اما با آغاز دوره مدیریت بنده، باتوجه به سابقه فنی و اجرایی که داشتم، پیگیری امور فنی پروژه‌های توسعه‌ای شرکت را دنبال کردم و از آن زمان به بعد پیگیری این پروژه‌ها نیز جزو وظایف این واحد است. درحال حاضر مدیریت 5پروژه توسعه‌ای و بهینه‌سازی بر عهده واحد پشتیبانی است.

ازجمله پروژه‌هایی که توسط واحد پشتیبانی شرکت گل‌گهر در حال انجام است، بهینه‌سازی معدن و خطوط تولید کنسانتره است که این پروژه با همکاری شرکت هچ (Hatch) کانادا درحال انجام است. در این پروژه شرایط فعلی معدن و خطوط تولید کنسانتره ازنظر تکنیکی، فنی، تجهیزات، شیفت‌های‌کاری و عملکرد تجهیزات مورد بررسی قرار می‌گیرد و در ادامه معدن و خطوط تولید کنسانتره شبیه‌سازی می‌شوند. شبیه‌سازی این امکان را به ما می‌دهد که قابلیت‌ها و نقاط ضعف تک‌تک قسمت‌های سیستم را شناسایی کنیم. با تکمیل این پروژه این امکان به‌وجود می‌آید که نقاط قابل تغییر برای بهبود کیفیت و کمیت کار مشخص شود. بیش از 60درصد این پروژه تاکنون اجرا شده است.

تفکر مدیران ارشد مجموعه گل‌گهر تبدیل شدن به شرکتی پیشرو در زمینه تولید سنگ‌آهن تا محصولات فولادی در کشور و خاورمیانه است، درهمین راستا پروژه تدوین برنامه جامع توسعه در واحد پشتیبانی شرکت گل‌گهر تعریف و اجرای این پروژه بر عهده شرکت «هچ» کانادا گذاشته شد. طی این قرارداد این شرکت باید تمام دارایی‌های شرکت شامل تجهیزات، ذخایر معدنی، تکنولوژی‌های موجود و… را ارزیابی کند و با معادن بزرگ دنیا مقایسه‌ای انجام دهد تا مشخص شود گل‌گهر در میان غول‌های بزرگ تولیدکننده زنجیره فولاد چه جایگاهی دارد. شرکت هچ کانادا تمامی زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌های شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر را به‌لحاظ تولید، فروش، بازاریابی، نوع محصول تولیدی، کیفیت محصول تولیدی و… بررسی و سیاست‌های لازم برای تبدیل این شرکت به یکی از برترین تولیدکنندگان فولاد دنیا اتخاذ می‌کند. درکنار این موارد این شرکت زیرساخت‌های حمل‌ونقل، پروژه‌های تولید فولاد مجموعه، سیاست‌گذاری‌های کشور در زمینه زنجیره تولید فولاد، امکان رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی و بازارهای داخلی را نیز بررسی می‌کنند. پس از بررسی انجام شده با مشخص شدن نقاط ضعف و قوت، میزان رقابت‌پذیری در بازارهای خاورمیانه مشخص می‌شود و سناریو‌های ممکن جهت ادامه رقابت‌پذیری گل‌گهر ارزیابی خواهد شد. نتیجه این تحقیق تا پایان بهار 97 آماده شد. هدف اصلی هر دو پروژه‌ بهینه‌سازی و بررسی و بهبود استراتژی‌های شرکت و کاهش هزینه‌های تولید است و باتوجه به اینکه نتایج این پروژه‌ها به‌زودی مشخص خواهد شد، کاهش هزینه تولید بسیار قابل‌قبولی را برای آینده نه‌چندان دور انتظار داریم.

علت انتخاب شرکت هچ کانادا برای انجام این پروژه چه بود؟

شرکت گل‌گهر سال‌هاست با شرکت‌های مطرح داخلی و حتی دانشگاه‌های مطرح کشور همکاری دارد و پروژه‌های زیادی را به‌‌طور مشترک با این شرکت‌ها انجام می‌دهد. اما در زمینه این پروژه که بناست جایگاه گل‌گهر در میان معادن بزرگ دنیا مشخص و طبق این جایگاه استراتژی‌های لازم برای شرکت ارائه شود، هیچ شرکت داخلی چنین توان و پایه اطلاعاتی را نداشت. همچنین در زمینه بهینه‌سازی نیاز بود که کار به شرکتی سپرده شود که براساس پایه اطلاعاتی قوی، شناختی کاملی از انواع معادن، ویژگی‌ها، تکنولوژی‌ها و… داشته باشد تا بتواند بهترین استراتژی را برای کاهش هزینه‌های تولید تعیین و تعریف کند. تیم بهینه‌سازی قبل از گل‌گهر بالغ بر 420معدن و خطوط تولیدی مختلف را بهینه‌سازی کرده و دارای تجربیات ارزشمندی است.

درکنار اینکه شرکت هچ کانادا این بهینه‌سازی را برای ما در گل‌گهر انجام داد، سعی کردیم از این موقعیت برای بالا بردن توان فنی کارشناسان شرکت استفاده کنیم. از زمان ورود شرکت هچ، کارشناسان فنی واحدهای مختلف درگیر این پروژه شدند و از ابتدا امر در تمامی مذاکرات به‌طورمستقیم حضور داشتند و توانستند در بحث‌های فنی شرکت کنند و بدین طریق، از پایه اطلاعاتی کارشناسان شرکت هچ، مطلع شده و توان اطلاعاتی و مهندسی خود را بالا ببرند. بنابراین حضور این شرکت در کنار کاهش هزینه تولید که رقم قابل‌توجهی به سود شرکت خواهد بود، موجب شد که تعدادی از کارشناسان زبده مجموعه طی این مدت با فرصتی که در اختیارشان قرار گرفت، با تعدادی از کارشناسان برتر دنیا آشنا شوند و در کنار این کارشناسان توان علمی خود را افزایش دهند.

پروژه بعدی که توسط این واحد پیگیری می‌شود، استفاده از سیستم کنترل هوشمند است. این پروژه با همکاری شرکت متسو (Metso) درحال انجام است. شرکت متسو، یکی از بزرگترین شرکت‌های معدنی و صنعتی دنیاست که در کنار کار مهندسی، صاحب تکنولوژی نیز هست. این شرکت یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تجهیزات معدنی و خطوط تولید کنسانتره و گندله به‌شمار می‌رود.

طبق بررسی‌های صورت گرفته مقرر شد در 3 نقطه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، سیستم کنترل هوشمند (Advanced Control Presses)نصب و اجرا شود که این 3 نقطه عبارتند از سگمیل‌های کارخانه تغلیظ، دیسک‌های گندله‌سازی و کوره گندله‌سازی. با اجرای سیستم کنترل هوشمند، افزایش کیفیت و کمیت قابل‌توجهی را در سیستم شاهد خواهیم بود. این امر در بسیاری از معادن بزرگ دنیا نیز صورت گرفته و موجب افزایش قابل توجه کمیت و کیفیت شده است. امیدواریم که راه‌اندازی این سیستم در این 3 نقطه بابی برای استفاده از سیستم کنترل هوشمند در سایر نقاط باشد.

پروژه بعدی که تحت مدیریت واحد پشتیبانی پروژه‌ها درحال انجام است، ارتقای سیستم کنترل کارخانه تغلیظ خط 1، 2 و 3 است. این پروژه جزو اولین قراردادهای پسابرجام بود که با شرکت ABB سوئیس منعقد شد. خطوط 1، 2 و 3 کنسانتره بیش از 20سال پیش احداث شده‌اند، بنابراین سیستم کنترل این خطوط قدیمی شده‌اند و نقاط ضعف زیادی دارند و در طول زمان از فضاهای توسعه‌ای و رزرو آن استفاده شده و امکان افزودن سخت‌افزار و نرم‌افزار اضافه به آن وجود ندارد و همچنین با توجه به اینکه تولید این سری از دستور کار شرکت سازنده خارج شده، تهیه قطعات یدکی آن به راحتی امکان‌پذیر نیست و به همین علت به‌دنبال ارتقای سیستم کنترلی این خطوط بوده‌ایم. درسال 2016 با شرکت ABB سوئیس وارد مذاکره شدیم و بنا شد سیستم کنترلی را که این شرکت قصد داشت در ژانویه 2017 به بازار معرفی کند، برای گل‌گهر اجرایی کند. درحال حاضر این سیستم کنترلی در شرکت نصب شده و کارشناسان این شرکت در سایت گل‌گهر حضور دارند و درحال انجام چک‌نهایی این سیستم و راه‌اندازی آن هستند. عموما سیستم‌های کنترلی طی یک دوره طولانی‌مدت، مثلا 15سال یکبار به‌روز می‌شوند، بنابراین، باتوجه به اینکه آخرین نمونه این تکنولوژی خریداری شده، مطمئن هستیم که در سال‌های بعد نیازی به تغییر سیستم کنترلی نیست. به نظر من این پروژه یکی از بهترین پروژه‌هایی بود که در مجموعه به مرحله اجرا درآمد زیرا توانستیم آخرین تکنولوژی روز را از شرکت صاحب تکنولوژی به‌همراه ال‌سی دریافت کنیم.

پروژه بعدی بحث سولفورزدایی از گاز خروجی کارخانه گندله‌سازی است. از ابتدای راه‌اندازی واحد گندله‌سازی با معضل خروج گاز SO2مواجه بودیم. کنسانتره مجموعه دارای عنصر گوگرد است. زمانی که این گوگرد در دمای 1200تا1300درجه سانتیگراد حرارت می‌بیند، تبدیل به SO2 می‌شود و این گاز با ورود به فضای آزاد، معضلات زیست‌محیطی و مشکلات زیادی را برای افراد شاغل در این محیط به‌همراه دارد.

باتوجه به مشکلاتی که گاز SO2 به‌همراه دارد، از همان ابتدا مجموعه به‌دنبال راهی برای کنترل گاز SO2 بود. درحال حاضر واحد گندله‌سازی باید سالانه یک‌درصد از درآمد فروش خود را به‌عنوان جریمه آلوده‌کننده بودن به محیط‌زیست بدهد که این میزان برابر سالانه20 تا 30‌هزار میلیارد تومان است. بنابراین باتوجه معضل رها شدن گاز SO2 در هوا، مجموعه همواره به‌دنبال راهی برای حل این مشکل بوده است. برای کنترل این گاز، راه‌ حل‌های زیادی از طرف کارشناسان داخلی و خارجی ارائه شد. که هریک باوجود حل این مشکل، معضلاتی نیز درپی داشتند. درنهایت با بررسی‌هایی که توسط کارشناسان مجموعه انجام شد، به راه‌حل مناسبی برای کنترل گاز SO2خروجی رسیدیم، استفاده از آمونیاک به‌جای آهک به‌عنوان ماده جاذب.

از سویی آمونیاک جاذب بهتری برای گاز SO2 است و از سوی دیگر محصول جانبی کود سولفات‌آمونیوم خواهد بود که کود بسیار مناسبی برای نوع خاک ایران است. تمامی مذاکرات لازم برای این طرح نیز انجام و پیمانکار آن نیز مشخص شده است و در حال انجام کارهای حقوقی ابلاغ و امضای قرارداد هستیم و اجرای آن به‌زودی آغاز خواهد شد. در انتخاب تکنولوژی این طرح نیز بسیار با دقت عمل خواهیم کرد زیرا به‌دنبال تولید کود با بهترین کیفیت ممکن هستیم، به نتیجه رسیدن این طرح می‌تواند به شرکت‌های داخلی که با مشکل گاز SO2 مواجه هستند کمک شایانی کند چراکه تعداد زیادی از تولیدکننده‌های معدنی، نیروگاه‌ها و همچنین پتروشیمی‌های کشور در این زمینه مشکل دارند. همچنین افتخار می‌کنیم که گل‌گهر پیشرو در زمینه حل این معضل است.

همانطور که اشاره کردید، چندسالی است که شرکت‌های دیگری در کشور درگیر مسئله گاز هستند و همچنان نتوانسته‌اند راه‌حلی اقتصادی برای حل این مشکل پیدا کنند، چه امری موجب شده که گل‌گهر خیلی سریع‌تر به راه‌حلی دقیق و اقتصادی برسد و این پروژه را آغاز کند؟

آقای مهندس تقی‌زاده به‌عنوان مدیریت ارشد مجموعه و کلاً سایر معاونت‌ها و کمیته‌های تصمیم‌گیر به مدیران شرکت این اجازه را می‌دهند که با ریسک سالم و حساب‌شده‌ای و از ایده‌های جدید حمایت می‌کنند و همین امر سبب شده که پروژه‌هایی که سال‌هاست سایر شرکت‌ها نتوانسته‌اند درباره آن‌ها به راه‌حلی درست برسند، در مجموعه گل‌گهر به‌سرعت پیش برود و به نتیجه برسد. نمونه این امر در تمامی پروژه‌هایی که نام بردم، مشاهده می‌شود.

تعریف شما از بومی‌سازی چیست و تا چه اندازه در اجرای آن موفق بوده‌اید؟

ابتدا باید مشخص شود که در بومی‌سازی تکنولوژی به دنبال چه چیز هستیم. زمانی که صحبت از تکنولوژی «های‌تک» است، از دیدگاه من نباید انرژی زیادی بگذاریم و سرمایه خود را از دست دهیم تا تکنولوژی را از ابتدا ایجاد کنیم. جمله معروفی در این زمینه وجود دارد که می‌گوید «چرخ یک مرتبه اختراع شده است» نباید به‌دنبال اختراع مجدد چرخ باشیم. بلکه باید فردی که چرخ را بهینه‌سازی کرده، پیدا کرده و از اطلاعات وی استفاده کنیم. یک مثال از بومی‌سازی تکنولوژی در وزارت نیرو در زمان وزارت مهندس زنگنه انجام شد. در آن دوره سیستم‌های برقی و کنترلی 6نیروگاه در کشور به شرکت ABB سوئیس سپرده و مقرر شد در کنار ساخت، شرکت‌های داخلی نیز ساخت نیروگاه را یاد بگیرند و پروژه پنجم و ششم را کارشناسان طراحی و اجرا کنند و شرکت ABB صرفا به‌عنوان سوپروایزر بر پروژه نظارت کند که در پایان چندین شرکت توانمند در این زمینه در کشور بوجود آمد و در طول دوره تحریم گره‌گشای مشکلات کشور بودند.

همانطور که در ابتدا اشاره کردم، یکی از پروژه‌های ما درحال حاضر نصب سیستم کنترل هوشمند در 3نقطه مجموعه گل‌گهر است. در کنار این 3نقطه که قرار است توسط شرکت «متسو» سیستم کنترل هوشمند نصب شود، بالغ بر 10نقطه دیگر نیز در سایت گل‌گهر شناسایی شده که مناسب نصب کنترل هوشمند هستند. برنامه ما این است که کارشناسان ما ضمن اجرای این 3پروژه، عملکرد فلسفی، اجرای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این کار را نیز یاد بگیرند تا بتوانیم در سایر نقاط آن را خودمان طراحی و اجرا کنیم و قطعا هم خواهیم توانست. این کار نمونه‌ای عملی در راستای بومی‌سازی تکنولوژی است که در گل‌گهر اجرایی شد.

شرکت گل‌گهر چه میزان توانست از فضای پسابرجام جهت بهبود تکنولوژی خود بهره ببرد؟

در اوایل برجام زمینه بسیار خوبی برای همکاری با شرکت‌های صاحب‌نام تکنولوژی در دنیا ایجاد شد. ما در این مدت تمام تلاش خود را کردیم تا از این فرصت حداکثر استفاده را ببریم. در این مدت همواره این نگاه را داشتیم که شاید این آخرین فرصت برای ارتباط با این شرکت‌های صاحب تکنولوژی باشد؛ پس چه به‌لحاظ سخت‌افزاری و چه به‌لحاظ نرم‌افزاری حداکثر بهره را ببریم. برای پروژه‌هایی که نیاز به وارد کردن تجهیزات بود، تحویل تمام تجهیزات را در ابتدای قرارداد گذاشتیم، تمامی جلسات ابتدای پروژه برگزار شد و از این زمان جهت افزایش دانش و توان فنی خود استفاده کردیم که اگر در میانه راه به هر علتی ارتباط قطع شود، بتوانیم کار را ادامه دهیم. با توجه به حجم عظیم پروژه‌های شرکت که نیازمند استفاده از توان فنی و مالی شرکت‌های صاحب‌نام دنیا برای اجرای آن‌ها هستیم امیدوارم همچنان امکان ادامه همکاری با این شرکت‌ها فراهم باشد.

تولید محتوای کنکاشیک تجربه ماندگار…

بهبود کیفیت، برگ برنده رقابت با سایر تولیدکنندگان

گلگهر همراه با دولت دوازدهم است

استراتژی اولیه صحیح، عامل موفقیت

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

آینده را ما رقم می زنیم...

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژ...

منطقه‌ای برای تحقق توسعه فولاد...

منطقه ویژه خلیج فارس فرصتی طلایی برای اق...

ردپای فلزات در ساحل توسعه...

تحقق تولید در محلی امن و آرام...

نقش اساسی در اقتصاد هرمزگان...

منطقه ویژه نماد توسعه در دوران تحریم...

منطقه ویژه بهشت سرمایه‌گذاری است...

کرانـه روشـن

آینده را ما رقم می زنیم

افزایش سرعت عمل صادرکنندگان در منطقه ویژه خلیج فارس

جهش تولید در بهشت تولید

امروز شاهد انقلاب در اکتشافات کشور هستیم

خرید داخلی اولویت ماست

اعتماد کارکنان افتخار ماست

شماره هشت فصلنامه گوهرسیرجان

شماره هفت فصلنامه گوهرسیرجان

برنامه‌های سرمایه‌ای منطقه ویژه

طرح‌های مصوب در کمیته واگذاری زمین

شرکت‌های فعال و در حال کار

برنامه و عملکرد تولید ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹

مسئولیت اجتماعی گل‌گهر